سوگنامه ای
جملاتی از کاربرد کلمه سوگنامه ای
حوزه بزرگ نجف كه آن روز مركز مكتب سرخ تشيع و مهبط ستارگان آسمان دانش بود بهماتم نور نشست و مردم شهر بويژه دانشمندان عزادار شدند. شعرا واهل قلم در حوزه علميه نجف به سرودن سوگنامه ها پرداختند. از آن ميان شاعر ماهر ، شيخمحمد آخوند شوشترى (متوفاى 1322 ق ) در سوگ نورى چنين سرود:
43 - محمدى اشتهاردى ، محمد، سوگنامه آل محمد صلى الله عليه و آله ناصر، قم ،1370 ه . ش .
اين ابيات بيش از آن كه سوگ نامه اى براى متوكل باشد هجونامه اى است از زندگىسراسر آلوده به شراب او. نه بيمار شد و نه درد كشيد بلكه در ميان آلات موسيقى و جام هاى شراب در نهايت مستى به وسيله شمشيرهاى آخته تركان پاره پاره شد. شاعرانخلفاى قبل بخاطر فقدان آنها و در نتيجه توقف اصلاحات اجتماعى مرثيه مى گفتند امّا خليفه بحترى چنين بود!.
شاعر بزرگ على بن محمّد العلوى الحمانى طى سوگنامه اى براى يحيى چنين سرود:
سوگواره، سوگنامه یا مرثیه شعر یا سخنی است که در سوگواری خوانده می‌شود و در آن با یاد از محاسن یک درگذشته و با به تصویر کشیدن تیره‌روزی و نگون‌بختی و شرح ماتم و اندوه بازماندگان در مخاطب ترحم و همدلی یا ترس ایجاد می‌کنند.
واقعهٔ قتل او و برادرش شیخ صالح دست‌مایهٔ اشعار و سوگنامه‌هایی به زبان‌های فارسی، اچمی و عربی در جنوب ایران شده است.
غزل سروده‌های دینی از سده پنجم نقشی مهمی در ادب ارمنی پیدا نمود که بیشتر در آیین‌های مذهبی بکار می‌رفت. نقطه اوج این گونه ادبی اثر عرفانی گریگور نارکاتسی به نام «سوگنامه نارک» است که در سده دهم زایشی نگاشته شده است. این شاهکار نارِک یکی از پرخواننده‌ترین اثر نزد ارمنیان تا به امروز است. سوگنامه نارک از سوی آزاد ماتیان به فارسی نیز ترجمه گشته است. با آمدن سده دوازدهم سخن ارمنی شاهد برآمدن یکی دیگر از غنایی سرایان خود یعنی نرسس شنورهالی بود. این جاثلیق سوگنامه‌ای در سقوط اِدِسا و سرودهایی «شاراکان‌ها» از خود بجا نهاد. دوره این دو سراینده برجسته یعنی سده ده تا چهارده میلادی را دوره زرین ادبیات ارمنی نام نهاده‌اند.
خانم الموت هیتنر که اکنون بجای مری بویس استاد کرسی مطالعات زرتشتی دانشگاه لندن است در سوگنامه‌ای که در روزنامه دیلی تلگراف چاپ شد می‌نویسد:
پس از وفات دکتر صدرا روحانی در خرداد ۱۴۰۳، سیروس شمیسا برای ایشان سوگنامه‌ای منتشر کرد و در بخشی از آن نوشت:
غزل سروده‌های دینی از سده پنجم نقشی مهمی در ادب ارمنی پیدا نمود که بیشتر در آیین‌های مذهبی بکار می‌رفت. نقطه اوج این گونه ادبی اثر عرفانی گریگور نارکاتسی به نام «سوگنامه نارک» است که در سده دهم زایشی نگاشته شده‌است. این شاهکار نارِک یکی از پرخواننده‌ترین اثر نزد ارمنیان تا به امروز است. سوگنامه نارک از سوی آزاد ماتیان به فارسی نیز ترجمه گشته‌است. با آمدن سده دوازدهم سخن ارمنی شاهد برآمدن یکی دیگر از غنایی سرایان خود یعنی نرسس شنورهالی بود. این جاثلیق سوگنامه‌ای در سقوط اِدِسا و سرودهایی «شاراکان‌ها» از خود بجا نهاد. دوره این دو سراینده برجسته یعنی سده ده تا چهارده میلادی را دوره زرین ادبیات ارمنی نام نهاده‌اند.