معنی کلمه سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی در دانشنامه اسلامی
انگیزه مولف از نگارش این کتاب، امتثال فرمان سلطانی بوده است که وی را مامور شرح وقایع و مشاهدات و شنیده ها طی سفرنامه ای نموده است. این سفرنامه طی سال های 1302 تا 1303ه.ق. نگارش یافته است.
کتاب دارای مقدمه ای به قلم مصحح، مقدمه ای به قلم نگارنده و دوازده بخش به علاوه بخش اضافات و تصحیحات به قلم پژوهشگر اثر و فهرست تفصیلی مطالب می باشد.
مولف در این کتاب به شرح سفر خود به مکه مکرمه که در سال1302ق. آغاز شده می پردازد و طی آن به تشریح اوضاع جغرافیایی کشورهایی که طی سفر از آنها عبور کرده و توصیف بناها و آثار تاریخی و اوضاع اجتماعی آن کشورها می پردازد.
سفر مذکور از تهران آغاز شده و نگارنده از شهرهای قزوین و رشت و بندرانزلی گذشته است و به بادکوبه رفته و سپس سوار قطار شده، پس از گذشتن از تفلیس در بندر باتوم به کشتی سوار شده و راهی استانبول گردیده است. چند روزی در استانبول به سر برده، آنگاه با کشتی راهی جدّه گردیده و پس از انجام مراسم حج از طریق آبراه سوئز به استانبول مراجعت کرده است. از آن جا از راه دریای سیاه به باتوم و از باتوم به باکو و انزلی و رشت بازگشته و چند روزی را هم در لاهیجان جهت استراحت به سر برده است. آنگاه از طریق قزوین در روز پانزدهم ربیع الآخر سال 1303ق. به تهران وارد شده است. وی در این سفرنامه دیدنی ها و شنیدنی های خود را با زبانی ساده و روان و تقریبا بی غلط ثبت و ضبط کرده است.
[ویکی فقه] سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی (کتاب). «سفرنامه میرزا محمدحسین فراهانی»، کتابی است به زبان فارسی در انجام مناسک حج و وضع جغرافیایی کشورهایی که میرزا محمد حسین حسینی فراهانی از آنها هنگام سفر حج عبور کرده است.
انگیزه مولف از نگارش این کتاب، امتثال فرمان سلطانی بوده است که وی را مامور شرح وقایع و مشاهدات و شنیده ها طی سفرنامه ای نموده است. این سفرنامه طی سال های ۱۳۰۲ تا ۱۳۰۳ ه. ق. نگارش یافته است.
ساختار کتاب
کتاب دارای مقدمه ای به قلم مصحح، مقدمه ای به قلم نگارنده و دوازده بخش به علاوه بخش اضافات و تصحیحات به قلم پژوهشگر اثر و فهرست تفصیلی مطالب می باشد.
گزارش محتوا
مولف در این کتاب به شرح سفر خود به مکه مکرمه که در سال ۱۳۰۲ ق. آغاز شده می پردازد و طی آن به تشریح اوضاع جغرافیایی کشورهایی که طی سفر از آنها عبور کرده و توصیف بناها و آثار تاریخی و اوضاع اجتماعی آن کشورها می پردازد. سفر مذکور از تهران آغاز شده و نگارنده از شهرهای قزوین و رشت و بندرانزلی گذشته است و به بادکوبه رفته و سپس سوار قطار شده، پس از گذشتن از تفلیس در بندر باتوم به کشتی سوار شده و راهی استانبول گردیده است. چند روزی در استانبول به سر برده، آنگاه با کشتی راهی جده گردیده و پس از انجام مراسم حج از طریق آبراه سوئز به استانبول مراجعت کرده است. از آن جا از راه دریای سیاه به باتوم و از باتوم به باکو و انزلی و رشت بازگشته و چند روزی را هم در لاهیجان جهت استراحت به سر برده است. آنگاه از طریق قزوین در روز پانزدهم ربیع الآخر سال ۱۳۰۳ ق. به تهران وارد شده است. وی در این سفرنامه دیدنی ها و شنیدنی های خود را با زبانی ساده و روان و تقریبا بی غلط ثبت و ضبط کرده است. خواننده در این سفرنامه با اوضاع جغرافیایی، فرهنگی، سیاسی، بناها و آثار تاریخی کشورهای مسیر آشنا می شود و به اطلاعات ذی قیمتی درباره مباحث مذهبی، اوزان و مقادیر در بخشی از ایران و سرزمین هایی که نگارنده از آنها دیدن کرده است، دست می یابد. لازم به ذکر است که برخی از قسمت های کتاب را، مولف پس از بازگشت به تهران از سفر حج با استفاده از سایر منابع کتبی تکمیل کرده است. از لابلای کتاب پیداست که مولف طبع شعر هم داشته و «گلبن» تخلص می کرده است. در بخش اضافات و تصحیحات، که توسط مصصح به کتاب افزوده شده، بسیاری از اعلام موجود در کتاب اعم از اعلام اشخاص و اعلام اماکن و غیره توضیح داده شده است.
وضعیت کتاب
...