[ویکی فقه] سریه بر تعدادی از سپاهیان لشکر، بین پنج تا سیصد یا چهارصد تن که پیشاپیش لشکر به سوی دشمن حرکت می کنند، اطلاق شده است. بعد از غزوه عشیره و پس از بازگشت رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) به مدینه پیش از غزوه بدر اولى یا بعد از آن، سعد را با گروهى که مرکب از هشت نفر یا بیشتر بودند به منظور برخورد با کاروان قریش فرستاد، ولى کاروانیان پیش از آنکه فرستادگان به محل عبور آنها برسند از آن ناحیه گذشته بودند و از این رو سعد و همراهان به مدینه بازگشتند.
جملاتی از کاربرد کلمه سریه سعد بن ابی وقاص
اسم این روستا از نام فرمانده ارتش اعراب در نبرد نهاوند، سعد بن ابی وقاص گرفته است. در سده اول خورشیدی، نام این روستا «اسفیدهان» بود.
افزایش شمار پیروان محمّد باعث شد که او خطری برای قبیلههای منطقه و حاکمان شهر بشود. بازرگانان نیرومند مکّه به قصد سازش، به محمّد پیشنهاد دادند که اگر دست از تبلیغ بردارد به او اجازهٔ ورود به حلقهٔ درونی بازرگانان را بدهند و موقعیتش را با ازدواجی پرسود تثبیت کنند. اما محمّد این پیشنهادها را نپذیرفت. منابع اسلامی مفصلاً آزار و اذیت محمّد و یارانش را به ثبت رساندهاند. مسلمانان در ابتدا تا حدی میتوانستند آزادانه نماز بخوانند. اما بهتدریج با مخالفت مشرکان مکّه مواجه شدند و مجبور شدند مخفیانه عبادت کنند. بهخصوص پس از درگیری سعد بن ابیوَقّاص با یکی از مشرکان که منجر به شکستن سر وی توسط سعد شد، آنها آزادی خود را از دست دادند و حتی محمّد و گروهی از پیروانش مجبور شدند در خانهٔ ارقم بن ابیارقم بر روی کوه صفا مخفی شوند. شیوهٔ آزار مسلمانان بستگی به جایگاه قبیلهای آنها داشت؛ مثلاً گفته شده سمیّه که به نخستین زن شهید اسلام شهرت دارد، بردهٔ عمرو بن هشام، معروف به ابوجهل، بود. او با نیزهٔ اربابش به این دلیل که نمیخواست از اسلام برگردد، کشته شد. بِلال حبشی، یک مسلمان بردهٔ دیگر، بهدست اربابش امیة بن خلف شکنجه میشد تا دست از اسلام بردارد. در این زمان، محمّد شخصاً بهجز فحاشی، از دیگر اشکال آزار و اذیت جسمانی در امان بود؛ زیرا تحت پشتیبانی بنیهاشم بود.
در تاریخ طبری نقل است که وقتی خبر اردوکشی سعد بن ابیوقاص و تباهکاریها و غارتگریهای سپاه عرب به یزدگرد سوم رسید، مصمم شد فرمانده کل، سپهبد رستم را به مقابله ایشان بفرستد و رستم از این کار اکراه داشت.
در زمان ابوبکر، با وجود اینکه قریشیان منصبهای مهمی را عهدهدار شدند، وی نتوانست منصبی بگیرد اما در گروه حاکمان عضو بود.نقش پررنگ او در جنگ قادسیه بر ضد ساسانیان ایران. عمر او را به حکومت بصره گماشت. در آنجا به زنا متهم گردید و اما به دلیل نبود شواهد کافی توسط شاهدان(شاهدان چهره زن را ندیده بودند)عمر تنها به عزلش کفایت نمود. مغیره در منابع بالاترین میزان ازدواج و طلاق را داراست. در منابع به عددهای ۳۰۰، ۷۰۰ و ۱۰۰۰ اشاره شدهاست. در سال ۲۱ هجری/۶۴۲ میلادی، وی دوباره به روال زندگی عادی اش برگشت و به دلیل نارضایتی مردم از سعد بن ابی وقاص به جای او به حکومت کوفه منصوب شد.طبق روایتی مردم به دلیل فسق مغیره خواستار عزلش شدند و عمر مجدد سعد بن ابی وقاص را عامل کوفه کرد.ابولؤلؤ قاتل عمر، غلام مغیره بود.
روزبه همدانی یا روزبه پسر بزرگمهر در زمان عمر بن خطاب از مهندسین معروف زمان خود بود. در این زمان کوفه مشهور شد. سعد بن ابی وقاص در این زمان مشغول ساختن کوفه بود و قصری برای دارالاماره میساخت، روزبه همدانی معماری قصر را برعهده گرفت و سپس تصمیم به ساختن مسجد کوفه گرفته شد و روزبه به ساختن مسجدی بینظیر مبادرت نمود.
مسلمانان فرماندهی عمر در جنگ را به دلیل حفظ کیان اسلامی رد کردند، علی هم خود آن را نپذیرفت و سعد بن ابی وقاص به فرماندهی برگزیده شد.