دل ازرده

آن گاه شخصى به نام سعيد برخاست و گفت : يا اميرالمؤ منين برخى از مردم بهبيان آنچه در دل دارند توانا هستند و بعضى نمى توانند آنچه دردل دارند به زبان بياورند. اگر بخواهند اين كار را بكنند به زحمت مى افتند و اگرسكوت كنند غصه و پيچش آن در دل آزرده شان مى كند. من نمى توانم آنچه دردل دارم براى تو به زبان بيان كنم وليكن تلاش خواهم كرد كه مطلب خود را برسانمو الله ولى التوفيق .

هنگامى كه اشعار آتشين سيد رضى به گوش خليفه رسيد سخت برآشفت . و بر مجلسىبرپا كرد تا سيد دلتنگى و نفرت خود را از حكومت بنى عباس ‍ و بغداد ( مركز خلافتعباسيان ) دل آزرده كند در مصر - سرزمين علويان - به سر مى برد.

چنانم دل آزرده از نقش مردم که از نقش مردم‌گیا می‌گریزم

كجا در اين صحراى بى آب و علف آبى پيدا خواهد شد و مؤ منان با اخلاص ‍ از گفتارمنافقان دل آزرده شدند، به عرض جناب مقدسعال اميرالبرة عليه السلام رسانيدند، از بى آبى لشكر و مراكب شكايت كردند.

بى مهرى و بى اعتنايى ، آنان را دل شكسته مى سازد و آدمى را عاق والدين مى سازد. عقوق و دل آزرده كردن پدر و مادر، آثار منفى و جبران ناپذيربراى فرزندان دارد و موجب سلب توفيق و نيك فرجامى آنان مى شود. از سوى ديگر نيزشكستن پر و بال عواطف و احساس شادابى سالمندان و اندوهگين و رنجيده ساختن آنان است واين از انصاف و اخلاق انسانى دور است .

می زند جوش حزین از دل آزرده سخن شیشه بر خاره زدم، صیدِ پریزاد کنید

منم آنکه ره بر گرفتم چو پیش دل آزرده کردم شما را زخویش

بی گل وصل دل آزرده شد از خار فراق بلبل خسته بی برگ و نوا را دریاب

ویدوک که از مرگ این همه دختر جوان دل آزرده شده‌است برای لحظه‌ای از کیمیاگر غافل شده و او موفق به فروکردن خنجر خود در پهلوی ویدوک می‌شود.

زین بزم برون رفت و چه خوش رفت حسابی کازرده دل آزرده کند انجمنی را

گفتم از من جمله دل آزرده اید هرگه از من کینه در دل کرده اید

بلی فرقتم بسته دارد چنین دل آزرده و خسته دارد چنین

روزى امام حسن عليه السلام و امام حسين عليه السلام درحال خوشنويسى بودند كه درصدد انتخاب خط برتر بر آمدند؛ از اينرو نزد مادربزرگوارشان آمدند و ليكن از آنجا كه فاطمه زهراء عليها السلام نخواست يكى ازايشان دل آزرده شود، هر دو را نزد پدر ارجمندشان فرستاد و وقتى نزد امام على عليهالسلام آمدند. حضرت على عليه السلام نيز به همان جهت ايشان را نزدرسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم فرستاد و پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم فرمود:

آيا ترا به ستم مى گيرند و اين دل آزرده ام ، داغدارتر خواهد شد؟

دل آزرده مـا را بـه نـسـيـمـى بنواز يعنى آن جان ز تن رفته به تن باز رسان

دل آزرده ام از خنده اش آزرده تر گردد جراحت بیش می سوزد چو می سازی نمک سودش

بررخ پر گردم اشک از دل آزرده رفت باده گلگون به خاک ریخت چو ساغر شکست

بسکه دل آزرده ام یکره ندیدم خویش را تا از آن آیینهٔ رخسار دور افتاده ام