معنی کلمه دروس فی اصول الفقه در دانشنامه اسلامی
کتاب، بر مبنا و اسلوب مطالب مطرح شده در حلقه سوم از حلقات شهید صدر، تدوین شده است. مؤلف، پس از مقدمه ای در تعریف و موضوع علم اصول، در دو بخش به تقسمات حکم شرعی و عناصر مشترکی که در عملیات استنباط احکام شرعی به کار می رود، پرداخته است.
نگارنده ضمن تعریفی از علم اصول، موضوع آن را شرح می دهد، سپس در باب تقسیم حکم شرعی، آن را به حکم تکلیفی و وضعی تقسیم می کند و سپس به بحث از حکم ظاهری و واقعی، اقسام احکام ظاهری، فارق اساسی بین امارات و اصول، تنافی بین احکام ظاهری، وظیفه احکام ظاهری و... می پردازد.
در باب عناصر مشترک در عملیات استنباط، مباحثی از قبیل علم اجمالی، حجیت قطع غیر مصیب، ادله محرزه، مبادی عامه، تأسیس اصل در هنگام شک در حجیت، اصل مثبت و اماره مثبت، تبعیت دلالت التزامی از دلالت مطابقی، تبعیت دلالت تضمنی از دلالت مطابقی، قیام دلیل محرز به جای قطع طریقی و موضوعی، ابطال طریقیت دلیل، تقسیم بحث در ادله محرزه و... را مطرح می کند.
[ویکی نور] دروس فی اصول الفقه (توضیح الحلقه الثانیه). «دروس فی اصول الفقه»، اثر عربی محمد حسین اشکنانی، در شرح و توضیح حلقه دوم از حلقات شهید صدر است که شارح، در آن، از کتاب های «المعالم الجدیدة» شهید صدر، تقریرات درس استاد شیخ اسد قصیر، دروس سید کمال حیدری، تعلیقات سید علی اکبر حائری، شرح شیخ عبدالجبار رفاعی و شرح شیخ محمد بحرانی استفاده کرده است.
ساختار کتاب ابتکاری است و بر اساس نوع دلیل تنظیم شده است.
مؤلف، بعد از تعریف علم اصول و موضوع و غرض آن، به تبویب مسائل اصولی اشاره کرده و آن را بر اساس نوع دلیل، به دو بخش ادله محرزه و اصول عملیه تقسیم می کند به این شرح:
1. ادله محرزه: شامل ادلّه شرعیه (با مباحثی از قبیل تحدید دلالت، اثبات صدور، حجیّت دلالت و ظهور) و ادله عقلیه است؛
2. اصول عملیه: مشتمل بر مباحث عمومی و مقدماتی و مباحث مربوط به خود اصول شامل اصل عملی در مورد فقدان علم اجمالی(استصحاب و برائت)، اصل عملی در مورد وجود علم اجمالی(اشتغال و اقل و اکثر)؛