معنی کلمه دروس اخلاق اسلامی در دانشنامه اسلامی
مؤلف خود درباره این کتاب نوشته است: «کتاب حاضر، دروس اخلاق اسلامی است که در حوزه ی علمیه روزهای چهارشنبه در انتهای درس مکاسب و نیز در دانشگاه قم و دانشگاه باقر العلوم(ع) و همچنین حدود یک سال، در روزهای پنج شنبه برای نورچشمان عزیز، معجزه ی قرآن، سید محمدحسین طباطبایی و همدرس وی آقا محمد مادرشاهی که او نیز حافظ تمام قرآن کریم است، گفته شده و هر بار اصلاحاتی در آن صورت گرفته است» (دروس اخلاق اسلامی، پیشگفتار، ص 18).
کتاب، مشتمل بر یک پیشگفتار و شش فصل است.
در مقدمه کتاب به بررسی مساله ارتباط دین و اخلاق پرداخته و بیان می دارد: مسئله ی ارتباط دین و اخلاق از مسائلی است که فیلسوفان، متکلّمان و اندیشهوران علم اخلاق را از دیرباز به خود مشغول ساخته است. با نگاهی گذرا به سنّت های تاریخی حیات بشری، همسازی و همسانی و اتحاد معیارها و الزامات و هنجارهای اخلاقی با دستورهای دینی در بسیاری از ممالک مشهود است. تعابیر اخلاق اسلامی، یهودی، مسیحی، هندویی و مانند این ها، گواه بر این مطلب است. گاه پیوستگی عمیق میان این دو پدیده، محققان را از تفکیک تفکّر اخلاقی از دیگر ابعاد حیات دینی غافل ساخته است.
مباحث متفکران یونان و روم باستان، چون سقراط و افلاطون، مبنی بر مستقل بودن آن دو پدیده و تکامل آن نظریه در دوران معاصر، به وسیله ی مارکس و فروید و فتوا دادن بر عدم تناسب آنها و نیز گفتمان عدلیّه در باب حُسن و قُبح عقلی و شرعی افعال و مانند این ها، از سابقه ی دیرین این مسئله حکایت دارد.