[ویکی نور] سید محمد دبیرسیاقی در پنجم اسفند 1298ش در محله گلبنای قزوین متولد شد. پدرش سید باقر از خوش نویسان مشهور آن شهر بود. سید محمد پس از به پایان رساندن تحصیلات دوره ابتدایی و متوسطه، در سال 1318ش دوره دوم متوسطه را به انجام رسانید و به اخذ دیپلم نایل آمد. از آن پس در رشته زبان و ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت و به دریافت دکترای رشته زبان و ادبیات فارسی، در سال 1324ش توفیق یافت. وی از سال 1320ش به استخدام وزارت دارایی درآمد و در سال 1353ش بازنشسته شد. وی به مدت 34 سال همواره در مصدر مشاغل مختلفی چون ریاست دفتر اداره کل مالیات های مستقیم، عضو کمیسیون های مالیاتی، ریاست مالیه تهران، ریاست اداره قوانین و عضویت شورای عالی مالیاتی بوده است. وی از خرداد 1326ش به همکاری علامه دهخدا در نگارش «لغت نامه» پرداخت و مدت نه سال، در زمان حیات استاد این همکاری ادامه داشت و از آن پس تا سال 1359ش که تألیف لغت نامه پایان یافت، بنا به وصیت علامه دهخدا، در کنار دکتر معین و دکتر سید جعفر شهیدی به بررسی و تألیف لغت نامه پرداخت و در این مدت سرگرم تألیف لغت نامه ای با دیگر همکاران بود که تاکنون یازده جزء آن تألیف، طبع و نشر شده است. این لغت نامه، حدود یکصد جلد خواهد شد که به تدریج، مجلدات آن منتشر خواهد گردید. وی علاوه بر کار در لغتنامه، به کار تدریس نیز مشغول بود. او به دعوت دانشگاه عین الشمس قاهره، دو سفر به مصر رفت و به تدریس و ایراد سخنرانی در دانشگاه های قاهره و الازهر پرداخت. وی همچنین نخستین استاد فارسی در دانشگاه پکن است. وی علاوه بر پنجاه مقاله ای که در زمینه ادب و لغت در مجلات ادبی و یادنامه ها منتشر ساخته، آثار دیگری نیز تألیف نموده است. او تاکنون نزدیک به هشتاد متن ادبی و تاریخی را به تصحیح و نگارش درآورده است که در میان آن ها می توان از «تذکرة الملوک»، «ترجمان القرآن» جرجانی، «گنج بازیافته»، «سفرنامه ناصرخسرو»، «فرهنگ آنندراج»، «شاهنامه فردوسی»، «دیوان فرخی»، «غیاث اللغات»، «چراغ هدایت، «جامع التواریخ» (بخش غزنویان و سامانیان)، «زرتشت نامه»، «مجمع الفرس» سروری کاشانی، «دیوان شاه داعی شیرازی»، «شانزده رساله شاه داعی شیرازی»، «گزیده تاریخ بیهقی»، «سیر تاریخی بنای شهر قزوین» و...نام برد. سفرنامه حکیم ناصر خسرو قبادیانی مروزی با، حواشی و تعلیقات و فهارس اعلام تاریخی و جغرافیائی و لغات / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح فرهنگ مجمع الفرس / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح بیان الأدیان / نوع اثر: کتاب / نقش: اهتمام تذکرة الملوک / نوع اثر: کتاب / نقش: به کوشش نزهة القلوب / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق
جملاتی از کاربرد کلمه دبیرسیاقی محمد
در سیزدهمین آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی از دو شخصیت نامدار، یعنی سید عبدالعزیز محقق طباطبایی یزدی و نیز سید محمد دبیرسیاقی، به عنوان نسخه پژوهان برگزیده، تجلیل شد. کتاب ارجنامه توسط سید فرشید سادات شریفی نوشته شدهاست. چاپ کتاب در دی ۱۳۹۲ توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران انجام شدهاست.
کاشغری، محمود (۱۳۷۵). دیوان لغات ترک. ترجمهٔ محمد دبیرسیاقی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. شابک ۹۶۴-۴۲۶-۰۱۷-۱.
محمد دبیرسیاقی در سال ۱۳۲۴ موفق به دریافت دکترای رشته زبان و ادبیات فارسی شد و از دو سال پس از آن در امر تدوین لغتنامه با علامه دهخدا همکار گردید و همزمان به تدریس در مراکز آموزش عالی نیز اهتمام نمودند.
مؤسسهٔ دهخدا ابتدا در خانهٔ دهخدا مستقر بود و بعداً با درگذشت او در سال ۱۳۳۴ به مجلس منتقل شد. از آن پس، هماهنگی و مدیریت لغتنامه به وصیت خود دهخدا بر عهدهٔ محمد معین گذارده شد. پس از درگذشت معین، کار را سید جعفر شهیدی و محمد دبیرسیاقی و دیگران دنبال کردند.
مجله بخارا شماره ۱۱۷ خود، فروردین/اردیبهشت ۱۳۹۶ را به محمد دبیرسیاقی اختصاص دادهاست. از جمله مطالب این دوماهنامه، چند مقاله از محمد دبیرسیاقی و مقاله هفتادمین سال آغاز همکاری دکتر سیدمحمد دبیرسیاقی با سازمان لغتنامه دهخدا به قلم احسان اکبری است.
در این کتاب با مقدمه محمد دبیرسیاقی، برخی از واژگان از جانب ایشان توضیح داده شدهاست. بیشتر اشعار این کتاب، شامل قصاید مدحی او میباشد.
گلچینی از دیوان ناجی قزوینی نام کتابی است که به کوشش محمد دبیرسیاقی توسط نشر حدیث امروز، در سال ۱۳۷۹ منتشر شدهاست.
او مدت دو سال استاد مؤسسه عالی تربیت معلم سید جمال ا لدین کابل بود و پس ازسفر به ایران مدت بیست سال در دانشگاه بینالمللی امام خمینی قزوین در کنار استادانی چون محمد دبیرسیاقی ،قاسم انصاری،تقی پورنامداریان،اسماعیل قافله باشی،محمدحسین محمدی مشغول تدریس بود و شاگردان زیادی تربیت کرد که هماکنون با مدارج علمی مختلف: دکتر،فوق لیسانس ،لیسانس در گوشه و کنار ایران مشغول فعالیتهای علمی اند اما هیچ گاه این استاد مهربان و نجیب را از یاد نبردهاند.
محمد دبیرسیاقی در محلهٔ گلبن قزوین بهدنیا آمد. پدرش سیدباقر فرزند سیدسیاق از خوشنویسان سرشناس دوران خود و مادرش، دختر میرزا آقاخان مستوفی فرزند میرزا ابوالقاسم ملاباشی از مجتهدان دوره ناصری بود.
این واژهنامه، در ایران، تا کنون با تصحیحهای عباس اقبال، محمد دبیرسیاقی، علیاشرف صادقی و فتحالله مجتبایی منتشر شده است.