معنی کلمه داستان بار یافتگان در دانشنامه اسلامی
کتاب با مقدمه سید علی قاضی عسکر آغاز و مطالب در ضمن عناوین متعدد، بدون تبویب یا فصل بندی خاصی، به صورت روزشمار، ارائه شده است.
در مقدمه، ضمن بیان خلاصه ای از شرح سفر نویسنده، به ویژگی های کتاب، اشاره شده است .
نویسنده در سال 1338ق1299/ش، پس از آنکه حدود پنج سال به دلیل وقوع جنگ بین المللی، راه های مکه مسدود بوده، تصمیم می گیرد به حج مشرف شود، لذا نزد پدرش میر سید هدایت الله رفته و اجازه سفر می خواهد. او خود در این باره می نویسد: «به منزل خود آمدم، اتفاقاً خدایگانی آقای والد تشریف آورده بودند. اجازه خواستم، مشاوره کردیم، فرمودند: ازآن جهت که پنج سال است به واسطه وقوع جنگ بین المللی، طرق مسافرت مکه مسدود بوده و خاصه انقلابات در ممالک منتزعه از عثمانی، از عراق و حجاز و شامات هنوز برطرف نشده، نمی توانم رأی موافقی بدهم، لکن ازاین جهت که سفر مکه معظمه کمتر دست می دهد و فعلاً رفیق خوب مهیا و اسباب فراهم است، نمی توانم مانع شوم» .
به دنبال این مذاکره و گفتگو سرانجام تصمیم را به استخاره موکول و نزد حجت الاسلام سید محمد تنکابنی در مدرسه «خان مروی» تهران استخاره می کند و این آیه می آید: «وَ مَنْ یُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَی اللّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَک بِالْعُرْوَة الْوُثْقَی وَ إِلَی اللّهِ عَاقِبَة الْأُمُورِ» . پس از موافقت استخاره به منزل برادرخانم خود آیت الله سید احمد طالقانی که عازم سفر حج بودند، رفته، قرار مسافرت را با ایشان می گذارد و سرانجام روز شنبه 26 شعبان سال 1338ق، این مسافرت را آغاز می کند و در نیمه رجب سال بعد به تهران بازمی گردد. این سفر نزدیک به ده ماه و نیم طول می کشد و پر از خاطرات تلخ و شیرین است .