خرج و برج

حاج رجبعلی کلانتر جد بزرگ مستوره در زمان احمد خان فرزند سبحان وردی خان مصادف با حکومت نادر شاه (۱۷۴۳–۱۷۴۰ / ۱۱۵۶–۱۱۵۳) مرد با نفوذی در دستگاه حکومت اردلان‌ها بوده‌است. محمد آقای ناظر کردستانی پدربزرگ مستوره یکی از شخصیت‌های بلند مقام بود که پنجاه سال هم‌عصر با چند تن از والیان مسئولیت آرامش داخلی و مرزهای کردستان و دخل و خرج و اداره ولایت را بر عهده داشته و در تمام جنگ‌ها به همراه خسروخان بزرگ اردلان به جنگ و پیکار مشغول بوده‌است.

تقدیر کرد روشن، مجموع آفرینش از خرج و دخل ماهی، ملک شه است حاصل

آزاده از حکومت ایام فارغ است از سرو هیچ کس نگرفتست خرج و باج

ملک را آب و بندگان را نان خانه را خرج و خرج را مهمان

فرمود: (مال را در كار بستان و خانه بايد صرف كرد) اى فرزند! بدان كه به خداىعزو جل - سوگند كه من اين املاك مختصر را به اين نيت خريدارى كردم كه من و اين املاك وبهاى آن همه ملك خداى جل جلاله محسوب مى شويم ، و مقتضاىعقل و نقل هم چنين است كه بنده در قبال مولاى خود صاحب چيزى نيست ، و هر چه مولاى او بهاو واگذار كرده باشد ملك مجازى است ، و مالك حقيقى اوست ، كه آن املاك را آفريده و بهاو عطا كرده است . من دانستم كه اگر ملكى با اين نيت خريدارى كنم ، هر كس ‍ چيزى از آنرا خرج و انفاق كند يا از آن مصرف نمايد در ديوان معامله اوجل جلاله كارى به حساب مى آيد كه در زمان حيات و ممات من مورد رضاى اوست ، و نزدخداى جل جلاله براى روز مبادا و هنگام نياز ذخيره من است .

به حل و عقد ولایت به‌ خرج و دخل جهان نبشته‌ کلک تو توقیع‌های گوناگون

1. در هنگام آرامش و زمان صلح ، خرج و هزينه آن ها از همه بيش تر است ؛

الف - متصرفى ولايت به امانت كه وظيفه متصدى آن ، مراقبت در دخل و خرج و تعيين حقوق ديوانى مقرر، بر موديان و اخذ آن بود.

(( ما خرج و ما يخرج منا اهل البيت الى قيام قائمنا احد ليدفع ظلما او ينعش حقا الااصطلمته البليه و كان قيامه زيادة فى مكروهنا و شيعتنا.(35) ))

چشم : مردم خيال مى كنند مساله تعيين سال چيز مشكلى است ، در صورتى كه امكان دارد اغلبمردم مشمول اين قانون نگردند، چون خمس بر كسى واجب مى شود كه در آمدش ‍ از مخارجشبيشتر باشد، ولى ممكن است افرادى گر چه ثروتمند باشند، ولى چون خرج و دخلشمساوى است ، و يا دخل كمتر از خرج است قانون خمس او را نگيرد.

( ما خرج و لا يخرج منا اهل البيت الى قيام قائمنا احد ليدفع ظلما او نيعش حقا الااصطلمه البليه و كان قيامه زياده فى مكروهنا و سيعتنا ) (104)

از دل صد پاره ام راحت مجو ای آسمان خرج و باج از کشور آباد می باید گرفت

به نازل قیمتی بیع و شراشد همه خرج و خوراک بچه ها شد

چرا ما فقط دين را بى خرج و بى زحمت مى خواهيم ، ملاك اهميت دادن ما به دين ، اهميت دادنبه علماء است .

ز هرچ اندر آن رنج و خرج و زیان بود پادشا را مرو در میان

منت نهادن بر خرج كردنها، هم شيرينى آن خرج و هزينه را به زهرتبديل مى كند، هم اجر و ثواب آن را از بين مى برد. قرآن كريم دستور مى دهد: صدقاتخودتان را با منت نهادن و آزار دادن ، باطل نكنيد. (33) اگر زن و مرد، وظيفه خود رابشناسد و به آن عمل كنند، زمينه اى براى بسيارى از مشكلات خانوادگىپيدا نخواهد شد.

(آن مردم ) گفتند: اى ذوالقرنين ! همانا (قوم ) ياءجوج وماءجوج در اين سرزمين فساد مى كنند، آيا ما براى تو خرج و هزينه اى قرار دهيم تا ميان ما وآنان سدّى ايجاد كنى (تا از شرّشان ايمن شويم )؟

سال عمرم بر مهی شد صرف و آن مه عارضت روز عیشم بر شبی شد خرج و آن شب موی تست

مرا قرض هست و دگر هیچ نیست فراوان مرا خرج و زر هیچ نیست

سبب جنگ و ننگ و آزارند علت رنج و خرج و کاوین اند