معنی کلمه حقیقت جاوید در دانشنامه اسلامی
کتاب از دو بخش تشکیل شده است: بخش اول، شامل آیات و روایاتی در فضیلت حضرت علی(ع) است و بخش دوم آن مناظره مأمون با علمای اهل سنت در موضوع امامت حضرت علی(ع) است.
اولین آیه ای که مؤلف به آن اشاره کرده است آیه 61 سوره آل عمران (آیه مباهله) است. مؤلف می گوید: با توجه به کلمه «أنفسنا» در این آیه شریفه که مصداق آن حضرت علی(ع) است. او در کمالات با رسول خدا(ص) یکسان است و از آنجا که پیامبر(ص) به اجماع امت و روایات، افضل از جمیع انبیای الهی است، پس امام علی(ع) نیز افضل از انبیای الهی است .
نویسنده در پی مطلب فوق، می نویسد: «فخر رازی، از علمای اهل سنت در قسمت «أنفسنا و أنفسکم» می گوید: بی شک مراد از «أنفسنا» خود پیامبر(ص) نیست؛ چون انسان خودش را دعوت به امری نمی کند، بلکه مراد غیر از رسول الله است و علما اجماع کرده اند که آن غیر، کسی جز علی بن ابی طالب نیست؛ پس آیه شریفه دلالت دارد که نفس علی(ع)، همان نفس پیامبر(ص) و مثل نفس پیامبر(ص) است؛ نه اینکه نفس علی(ع) عین نفس پیامبر است. از این معنا برمی آید که علی(ع) با پیامبر(ص) در جمیع فضایل و کرامات مساوی هستند و البته از این عمومیت مساوات، تنها نبوت استثنا می شود؛ زیرا به دلیل اجماع و روایات، درمی یابیم که بعد از پیامبر اکرم، پیامبر دیگری نخواهد آمد» .
نکته مهمی که در اینجا باید به آن توجه داشت و در هر نقل قولی همواره آن را در نظر گرفت، این است که آنچه نویسنده به عنوان سخن فخر رازی نقل نموده، سخن وی نیست، بلکه گفتاری است که او آن را به عنوان یک گمان از یک شخص شیعی نقل کرده و سپس آن را نقد نموده است .
نویسنده سپس روایاتی را در مدح و فضیلت حضرت علی(ع) آورده است. بیشتر این روایات از طریق اهل سنت وارد شده است.