حرکت اولی و ثانوی

معنی کلمه حرکت اولی و ثانوی در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] حرکت در زبان فارسی به معنای جنبش، در لغت فرانسه معادل Mouvement است و معادل انگلیسی آن واژه های Movement ،Motion، Move می باشد. این واژه در مقابل سکون قرار دارد و از نظر قدما تعاریف گوناگون دارد.
مشهورترین تعریف حرکت عبارتست از نحوه وجودی که شی به واسطه آن به تدریج از قوه به سوی فعل می رود. تدریجی بودن حرکت ، یک امر بدیهی است و با کمک حس شناخته می شود و مراد از آن این است که هر یک از حدود و اجزای فرضی وجود آن، فعلیت جزء فرضی پیشین و قوه جزء پسین می باشد.
حرکت اولی
حرکت اولی عبارتست از حرکتی که به تبع جوهر در اعراض لازم (اعراض لازم احوالی هستند که از ضروریات وجود شیء و لوازم هویت آن هستند به گونه ای که امکان ندارد موضوع در وجود خارجی خود از آنها و از انجه مستلزم و یا ملازم انهاست، خالی باشد. مانند مقدار، وضع، مکان و زمان برای جسم) شیء روی می دهد و حرکت ثانوی نیز حرکتی است که در اعراض مفارق (اعراض مفارق احوالی هستند که جزو لوازم هویت شی ء نیستند و وجود جوهر بدون آنها نیز ممکن است. مانند کم خاص کیف خاص و مقدار خاص (سیاهی، حرارت ، کتابت و امثال ان)) روی می دهد. پس از اثبات وقوع حرکت در جواهر که به صورت صریح از زمان صدر المتالهین در فلسفه وارد شد، در مورد اعراضی که بر جوهر عارض می شوند و تغییرات در آنها گفته شده است که دو نوع تغییر در آنها وجود دارد. در اعراض لازم که ما آنها را ثابت و ساکن می پنداریم، چون این اعراض همراه با جوهر اشیاء ایجاد می شوند و موجود به یک وجود می باشند، تغییر و تحول در آنها به تبع تغییرات در جوهر می باشد و تحول در یکی یه معنای تحول و تغییر در دیگری است؛ زیرا اعراضی که لازمه وجود شیء هستند مانند اعراضی که لازمه ماهیت شیء هستند با جعل موضوعشان و به جعل واحد، ایجاد می شوند بدون آنکه میان آنها و موضوعشان جعل دیگری صورت بپذیرد، بنابراین جوهر واعراض لازم ان، موجود به یک وجود می باشند. حال اگر یکی متحول و دیگری ثابت باشد، موجود به دو وجود خواهند بود و این بر خلاف فرض است. و نیز معنای تغییر و دگرگونی در موضوع، آن است که موضوع لحظه به لحظه نو می شود. پس آنچه در این لحظه است، غیر از آن چیزی است که در لحظه قبل بود و یا در لحظه آینده تحقق خواهد یافت و اگر این موضوع متغیر و بی قرار، یک وصف ثابت و برقرار داشته باشد، لازمه اش آن است که یک وصف آن به آن، از موضوعی به موضوع دیگر منتقل شود و چنین چیزی در صفات و اعراض شیء قابل پذیرش نیست. این حرکت را در فلسفه، "حرکت اولی و نخستین" نامیده اند.
حرکت ثانوی
اما علاوه بر این حرکت ، تغییر وتحول دیگری نیز در اعراض روی می دهد. در اعراض مفارق که به واسطه حرکت بر موضوعات خود عارض می شوند، حرکت دیگری نیز روی می دهد که به آن "حرکت در حرکت" و "حرکت دوم" گفته می شود. مانند سیبی که زرد می شود. در این سیب علاوه بر حرکت اعراض آن که به تبع جوهر آن روی می دهد و گاهی به چشم نیز نمی آید، حرکت دیگری نیز روی می دهد که همان تغییر رنگ آن است و حرکتی است که بر روی حرکت نخست میان اعراض سیب روی داده است.

جملاتی از کاربرد کلمه حرکت اولی و ثانوی

دولت سَبَأ از حکومت‌های باستانی منطقه یمن و از مهم‌ترین و معروف‌ترین دولت‌ها و ممالک تاریخ گذشتهٔ شبه‌جزیره عربستان بود که در جنوب دولت معین و شمال دولت قتبان و شمال غربی حضرموت و در سمت مشرق ربع‌الخالی واقع بوده‌است و به‌تدریج اسم و شهرتش بر سایر ممالک مجاور غلبه کرد. به احتمال زیاد، آغاز تشکیل این دولت از قرن هشتم یا آغاز قرن نهم قبل از میلاد مسیح است. از این زمان تا انقراض دولت مستقل یمن در دست حبشی‌ها در ۵۲۵ مسیحی (میلادی) تاریخ سلطنت «سبأ» به چهار دوره تقسیم می‌شود که در واقع دو دوره اول آن دولت سبأ به معنی خاص بوده و در دو دوره بعد اگرچه اسم دولت «عنوان سبا» داشت اما بیشتر نفوذ و حکومت در دست اقوام دیگر یمنی بود. حدس قوی می‌رود که این چهار دوره با چهار واقعه توأم است یعنی انتهای اولی و آغاز دومی با انقراض کامل (یا از دست رفتن موقع مهم) دولت معین و ابتدای سومی با از میان رفتن دولت قتبان و بالا گرفتن نفوذ ریدان و حِمیَرها و ابتدای چهارمی با استیلای اولی حبشه و انقراض دولت حَضرَموت مقارن است.
آخر و اولی و بودن تو ز آخر و اول زمان بیرون
من رند خراباتم،سر مست و خراب اولی وین عقل نصیحت گر، مغلوب شراب اولی
اندر آن ره که میروم از جان نبود اولی و نی پایان
ترکیب ادعای اولی و دومی این نتیجه منطقی را در پی دارد که نظریه علمی چیزهای مشخصی در مورد اشیای که وجود واقعی دارند، می‌گوید. ادعای سومی می‌گوید که ما دلایلی برای باور کردن بیشتر ادعاهای علمی در مورد اشیای که حقیقت هستند داریم، اما نه برای همه.
از سوابق سیاسی وی می‌توان به، دبیر اولی و سرپرست نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در هنگ کنگ، رایزن اقتصادی سفارت جمهوری اسلامی ایران در هلند، رئیس اداره سوم دیپلماسی رسانه‌ای و معاون امور سخنگویی و اطلاع‌رسانی مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای و سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت خارجه بوده است.
بود این برزخ اولی و اعظم ز عالمهای و برزخها مقدم
در سوگ تو آسمان زمین زیر و زبر دشت خسک اولی و تل خاکستر
یک روز بود ورزش ورزشگری سبک امروز مرد ورزش اولی و اوقر است
اولی و تو را بدایت نی آخری و تو را نهایت نی
مهم‌ترین فعالیت کاتینگهام در حوزة فلسفه دکارت، سَرویراستاری ترجمه آثار فلسفی دکارت از متون اصلی لاتینی و فرانسوی به زبان انگلیسی ـ در سه مجلّد ـ است که خودش مترجم اصلی بخش‌های مهمی از آن آثار، مانند کتاب‌های تأملات در فلسفه اولی و اعتراضات و پاسخ‌ها بوده‌است. در حال حاضر این مجموعه سه جلدی کامل‌ترین مجموعه آثار فلسفی دکارت به زبان انگلیسی در جهان است که در سال‌های ۱۹۸۴–۱۹۹۱ از سوی انتشارات دانشگاه کمبریج به چاپ رسیده و بارها تجدید چاپ شده‌است. افزون بر این، کاتینگهام کتاب‌های مستقل متعدد، و نیز بخش‌هایی از کتاب‌های دیگر را در فلسفه دکارت، شخصاً تألیف کرده یا سرویراستار آن‌ها بوده‌است و مقالات بسیاری نیز در فلسفه دکارت دارد.
به عدهٔ اولی و دومی باید عدهٔ سپاهیان کشتی‌های پنجاه پارویی را بیفزاییم و اگر به حد وسط برای هر یک از این کشتی‌ها هشتاد نفر حساب کنیم، چون شمارهٔ تمام کشتی‌ها چنان‌که سابقاً گفتم سه هزار فروند بود، عدهٔ این قسمت به ۲۴۰ هزار نفر بالغ می‌شد.
فرج‌الله آق‌اولی سپس دوره مدرسه‏ ژاندارمرى را گذراند و افسر شد. هنگامی که مورگان شوستر آمریكایى مستشار مالیه ایران شد، او را با درجه نایب (ستوان) اولی و برادرش فضل‌الله را با درجه سلطانی (سروانی) به استخدام ژاندارمرى خزانه درآورد. اما با اولتیماتوم روسیه در سال ۱۲۹۰، دولت ایران ناچار به اخراج شوستر شد و در پی آن، ژاندارمری خزانه نیز انحلال یافت.
تو عقل اولی و نخستین عطای حق تو ختم انبیایی و تو هادی اُمَم
او در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ ایران با شعار «معیشت و منزلت و عقلانیت» کاندید و تأیید صلاحیت شد؛ اما پس از یک ماه مبارزه انتخاباتی و پس از دریافت نامه‌ای از خاتمی، چهار روز پیش از رأی‌گیری از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ایران به نفع حسن روحانی انصراف داد. عارف در دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی سرلیست فهرست سی نفرهٔ ائتلاف فراگیر اصلاح طلبان: گام دوم در تهران بود و توانست با کسب ۱٬۶۰۸٬۹۲۶ رأی، در رتبهٔ اول تهران، وارد مجلس دهم شود. در این انتخابات تمام سی کرسی تهران به فهرست اصلاح‌طلبان به سرلیستی وی رسید. عارف نیز بالاترین آرای تهران و سرتاسر کشور را به دست آورد. او در مرداد ۱۴۰۳ توسط رئیس‌جمهور ایران مسعود پزشکیان به معاون اولی وی منصوب گردید.
مهذب الدوله پس از تحصیل در مدرسه سیاسی تهران وارد وزارت خارجه شد و پس از اندک زمانی به دبیر اولی و رایزنی سفارت ایران در واشینگتن رسید. در مدت زمان اقامت در آمریکا در آن کشور موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد شد. پس از اتمام مأموریت آمریکا، در سال ۱۳۰۶ کاردار ایران در کابل شد. بازگشت او پس از پایان مأموریت دو ساله‌اش به تهران با تشکیل وزارتخانه تازه تأسیس طرق و شوارع (راه) همزمان شد که سید حسن تقی‌زاده عهده‌دار آن گشت. تقی‌زاده کاظمی را در ششم خرداد ۱۳۰۹ به عنوان معاون خود معرفی کرد.
بازگشت آنها موفقیت‌آمیز بود زیرا آنها هم از نظر عملکرد و هم از نظر حضور در لیگ برتر موفق بودند. آنها در چهار فصل اول خود به دومین باشگاه در تاریخ سی‌اس‌ال تبدیل شدند که در چهار فصل متوالی به فینال قهرمانی سی‌اس‌ال می‌رسند. در طول این چهار فصل، آنها سه رتبه اولی و یک قهرمانی را به دست آوردند. از نظر حضور در لیگ، آنها میانگین بیشترین تعداد تماشاگر را داشتند که بازی دربی آنها را مقابل رقبای خود تورنتو کرواسی احیا کرد.
این خرقه که من دارم در رهن شراب اولی وین دفتر بی‌معنی غرق می ناب اولی
نکند و مشوّش نشود پس ایشان مستحق عقاب و عتاب نگردند پس عین التفات و نوازش باشد چون حذر کرد از چیزی که عقوبت ایشان در آنست.» سؤال کرد که «از نماز نزدیک‌تر به حقّ راهی هست؟» فرمود «هم نماز، اما نماز این صورتِ تنها نیست. این قالب نماز است زیرا که این نماز را اولی‌ست و آخری‌ست و هر چیز را که اولی و آخری باشد آن قالب باشد. زیرا تکبیر اول نماز است و سلام آخر نماز است. و همچنین شهادت آن نیست که بر زبان می‌گویند تنها؛ زیرا که آن را نیز اولی‌ست و آخری و هر چیز که در حرف و صوت درآید و او را اول و آخر باشد آن صورت و قالب باشد. جان، آن بی‌چون باشد و بی‌نهایت باشد و او را اوّل و آخر نبوَد. آخر، این نماز را انبیا پیدا کرده‌اند اکنون این نبی که نماز را پیدا کرده چنین می‌گوید که «‌لِیْ مَعَ اللهِّ وَقْتٌ لَاَیَسَعُنِیْ فِیْهِ نَبِیٌ مُرْسَلٌ وَلَامَلَکٌ مُقَرَّبُ» پس دانستیم که جان نماز این صورت تنها نیست بلک استغراقی‌ست و بیهوشی‌ است که این همه صورت‌ها برون می‌ماند و آنجا نمی‌گنجد؛ جبرییل نیز که معنی محض است هم نمی‌گنجد.