معنی کلمه توصیه به تواضع در دانشنامه اسلامی
خداوند به پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم برای فروتنی در برابر مؤمنان و ابراز مهر و محبت به آنان سفارش کرده است.واذا جاءک الذین یؤمنون بـایـتنا فقل سلـم علیکم....هرگاه کسانی که به آیات ما ایمان دارند نزد تو آیند، به آنها بگو: «سلام بر شما پروردگارتان، رحمت را بر خود فرض کرده؛ هر کس از شما کار بدی از روی نادانی کند، سپس توبه و اصلاح (و جبران) نماید، (مشمول رحمت خدا می شود چرا که) او آمرزنده مهربان است.» (پیشی گرفتن پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم در سلام کردن، تنها برای یک وظیفه خاص و محدود بیان نشده، بلکه این امر به منظور جلوه ای از تواضع و اخلاق متعالی مطرح شده است.) .. واخفض جناحک للمؤمنین.(بنابر این،) هرگز چشم خود را به نعمتهای (مادّی)، که به گروه هایی از آنها (= کفّار ) دادیم، میفکن! و بخاطر آنچه آنها دارند، غمگین مباش! و بال (عطوفت) خود را برای مؤمنین فرود آر! .دستور سومی که به پیامبر می دهد در زمینه تواضع و فروتنی و نرمش در برابر مؤمنان است می فرماید: ((بالهای خود را برای مؤ منان بگستر و پائین بیاور)) (و اخفض جناحک للمؤ منین ).این تعبیر کنایه زیبائی از تواضع و محبت و ملاطفت است همانگونه که پرندگان به هنگامی که می خواهند نسبت به جوجه های خود اظهار محبت کنند آنها را زیر بال و پر خود می گیرند، و هیجان انگیزترین صحنه عاطفی را مجسم می سازند، آنها را در مقابل حوادث و دشمنان حفظ می کنند و از پراکندگی نگه می دارند! واخفض جناحک لمن اتبعک من المؤمنین.و بال و پر خود را برای مؤمنانی که از تو پیروی می کنند بگستر!
توصیه خداوند به تواضع
توصیه خداوند به تواضع و فروتنی، در راه رفتن و معاشرت می باشد که در قرآن هم می فرماید:ولا تمش فی الارض مرحـا انک لن تخرق الارض ولن تبلغ الجبال طولا.و روی زمین ، با تکبر راه مرو! تو نمی توانی زمین را بشکافی، و طول قامتت هرگز به کوه ها نمی رسد! (مقصود از «مرحا»، حالت متکبرانه است.) وعباد الرحمـن الذین یمشون علی الارض هونـا واذا خاطبهم الجـهلون قالوا سلـمـا.بندگان (خاص خداوند) رحمان ، کسانی هستند که با آرامش و بی تکبّر بر زمین راه می روند؛ و هنگامی که جاهلان آنها را مخاطب سازند (و سخنان نابخردانه گویند)، به آنها سلام می گویند (و با بی اعتنایی و بزرگواری می گذرند)؛
موعظه لقمان
از مواعظ حکیمانه لقمان به فرزندش سفارش به تواضع می باشد.ولقد ءاتینا لقمـن الحکمة... • ولا تصعر خدک للناس ولا تمش فی الارض مرحـا ان الله لا یحب کل مختال فخور• واقصد فی مشیک واغضض من صوتک ان انکر الاصوت لصوت الحمیر.ما به لقمان حکمت دادیم؛ (و به او گفتیم:) شکر خدا را بجای آور هر کس شکرگزاری کند، تنها به سود خویش شکر کرده؛ و آن کس که کفران کند، (زیانی به خدا نمی رساند)؛ چرا که خداوند بی نیاز و ستوده است. •(پسرم!) با بی اعتنایی از مردم روی مگردان، و مغرورانه بر زمین راه مرو که خداوند هیچ متکبّر مغروری را دوست ندارد. •(پسرم!) در راه رفتن، اعتدال را رعایت کن؛ از صدای خود بکاه (و هرگز فریاد مزن) که زشت ترین صداها صدای خران است.
تواضع در برابر والدین
...