تفسیر دیلمی

معنی کلمه تفسیر دیلمی در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تفسیر دیلمی از شیخ حسن (م ح ۳۳۰ ق) فرزند ابوالحسن دیلمی از مفسران شیعه در قرن چهارم هجری می باشد.
مفسر تفسیر خویش را به شیوه روائی تالیف نموده است و آیات قرآن کریم را از طریق روایات و اخبار وارده از اهل بیت (علیهم السّلام) تفسیر و تاویل کرده است. و نیز نسخه ای از این تفسیر روائی نزد کراچکی (م ۴۴۹ ق) بوده و از تفسیر مذکور در کتاب خود کنز الفوائد که به کنزالکراجکی هم شهرت دارد نقل نموده است. و نـیـز نسخه ای دیگر نزد شیخ شرف الدین بوده که در کتاب خود تاویل الایات از تفسیر مفسر نقل می کند.هـمـچـنین ابن شهر آشوب مازندرانی (م ۵۸۸ ق) نسخه ای از این تفسیر در اختیار داشت که در کتاب خود مناقب آل ابی طالب و کتاب دیگرش نخب المناقب نقل می نماید.این تفسیر از تفسیرهای مهم شیعی است که از آغاز تالیف مورد توجه بوده و از منابع مهم مفسران و محدثین بوده است.آقابزرگ تهرانی در طبقات اعلام الشیعه از آن نام برده است.

جملاتی از کاربرد کلمه تفسیر دیلمی

آقا بزرگ در نوشته‌های خود خاندان مذکور را متعلق به قرن هشتم هجری دانسته؛ ولی حسن انصاری، مورخ معاصر، معتقد است که وی به خاطر اشکالی که در منابع اولیه‌اش وجود داشته، دچار اشتباه شده‌است و ابوالفضل دیلمی می‌بایست در نیمهٔ قرن هفتم هجری تفسیر کتاب‌الله را نوشته باشد. او برای اثبات این مسئله به چندین منبع از زیدیان یمن و مکاتبات میان یوسف بن الحسن (پدربزرگ ابوالفضل دیلمی) و یکی از امامان زیدی یمن در قرن ششم هجری استناد کرده‌است.