تفسیر بیهقی

به اعتقاد بیهقی خواست و تقدیر الهی بوده که غزنویان به قدرت رسیدند، اما نگهداری حکومت بستگی به عمل خود انسان دارد و در گرو فعالیت‌های فرمان‌روا است. بیهقی می‌گوید وقتی در نیشابور بوده‌است و پیش از آن‌که به خدمت غزنویان برسد؛ داستان‌هایی دربارهٔ کارهای بزرگ مسعود جوان شنیده‌است، اما دوست داشته شنیده‌های خود را از منبع قابل اعتمادی بشنود که آن‌ها را به چشم خود دیده‌باشد. پس از این‌که شروع به نوشتن این تاریخ می‌کند، اشتیاقش بیش‌تر می‌شود. بیهقی در کتاب خود به ماجراهای وزیر غزنوی، بوسهل، حسنک و اعدام وی می‌پردازد. قتل حسنک بخش طولانی را به خود اختصاص داده‌است که دارای سبک نمایشی قدرتمندی است. او داستان را جزء به جزء ذکر می‌کند و حکایت‌هایی که در گزارش اعدام حسنک گفته‌می‌شود در خدمت مقاصد تعلیمی و اخلاقی است. نکتهٔ مهم در توصیف این مرگ، تفسیر سیاسی و اخلاقی از مرگ حسنک است. تاریخ بیهقی دربارهٔ حکومت مسعود، تصاویری از امور و دسیسه‌های درباریان وی را ترسیم می‌کند و همچنین گزارشی دربارهٔ لشکرکشی‌های وی به نقاط مختلف ارائه شده‌است.