تخصیص حکم

معنی کلمه تخصیص حکم در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تخصیص حکم، یکی از اصطلاحات منطقی بوده و به معنای اختصاص دادن حکم به وضع یا دیدگاه مورد قبولش می باشد.
توضیح آنکه، هنگام جدل سائل باید بکوشد حکم مورد نظر خود را تعمیم بخشد و مجیب باید تلاش کند که آن را تخصیص دهد، زیرا به هر مقدار که حکم مسلَّم (متسلم) عام تر باشد برای سائل بهتر و نافع تر است و هر چه خاص تر باشد برای مجیب بهتر است.این بدان سبب است که قیاس (استدلال یا قیاس جدلی برای نقض وضع) به طور معمول، فعل سائل، و مقاومت (حفظ وضع) ، فعل مجیب است، چرا که خاصیت استدلال این است که از مقدمات کثیر به یک مطلوب دست پیدا شود؛ یعنی قیاس و استدلال که فعل سائل است، کثیر را واحد می کند؛ پس تعمیم حکم برای سائل، نافع تر است، ولی مقاومت و نقض که فعل مجیب است، واحد را کثیر می کند؛ یعنی جزئیات کلی، منقوض را مختلف الحکم می کند و اقتضای انصراف از امر واحد (نتیجه) به مقدمات متکثر و تصحیح مقدمه فاسد به مقدمات دیگر را دارد؛ پس تخصیص حکم برای مجیب بهتر است.

جملاتی از کاربرد کلمه تخصیص حکم

ابوسعید خرّاز گوید هر که بنور فراست نگرد بنور حق جَلَّ جَلالُهُ نگریسته باشد و مادّۀ علم او از حق بود و او را سهو و غفلت نباشد بلکه حکم حق بود که بر زبان بنده برود و آنچه گفت بنور حق نگرد، یعنی که نوری که حق تعالی او را بدان تخصیص کرده باشد.
اکثریت ساکنان دوحه مسلمان هستند. کاتولیک‌ها بیش از ۹۰ درصد از جمعیت ۱۵۰۰۰۰ نفری مسیحی دوحه را تشکیل می‌دهند. پس از حکم امیر قطر برای تخصیص زمین به کلیساها، اولین کلیسای کاتولیک با نام بانوی ما تسبیح، در مارس ۲۰۰۸ در دوحه افتتاح شد. چندین کلیسای دیگر نیز در دوحه وجود دارد.
حکم و تخصیص این سخن به خدا ز‌ان جهت می‌کنم دمی به خود ‌آ
جایگاه اختیار و جبر (زروان باوری) در نگرش ایرانیان باستان صورت مفعولی بخت(baxta)در اوستا، در معنای بی‌اراده به کار می‌رود که از(bhag)آریایی؛ یعنی اختصاص دادن و مختص بودن (هندی باستان :bhajati» تقسیم کردن «،bhakta» قسمت کردن آمده و در قالب نامی خنثیبه معنا ی سرنوشت تخصیص دادهشده یا تقدیر حکم شده به کار رفته‌است.
تنها نه بر من است به تخصیص می حرام آری به حکم شرع نبی بر تمامت است