بقعه امام رضا دیمی

معنی کلمه بقعه امام رضا دیمی در دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] در شوشتر سه بقعه به این نام هست و مردم معتقدند حضرت امام رضا علیه السلام از شوشتر برای مسافرت عبور کرده و این سه محل مکان های توقف آن حضرت است، ولی احتمال دارد منشأ آنها «خواب» باشد.
این سخن احمد اقتداری، مؤلف کتاب دیار شهریاران است و او در ادامه می افزاید، مسافرت حضرت رضا علیه السلام از طریق اهواز به خراسان تا اهواز معلوم است ولی از اهواز به شوشتر معلوم نیست، شاید از راه دیگر رفته باشند و مرحوم سید عبداللّه شوشتری مؤلف تذکره شوشتر این کلام را به عوام نسبت می دهد و خودش اعتنایی به آن نمی کند.
در جنوب شهر شوشتر، پس از خرابه های حصار شهر در پشت بقعه امامزاده عبداللّه، کمی دورتر از پل های شاه علی و لشکر، بقعه امام رضا علیه السلام دیمی واقع است، ابعاد بقعه 8*10 متر است و بقعه یک اتاق کوچک است که در سمت جنوب آن آثار محراب کوچکی با گچ بری سبک صفوی یا اوایل قاجار که جلوه ای دارد باقی مانده است. گنبد بقعه میل مضرس است که شش طبقه دارد و بر فراز آن علمک کوچکی از کاشی نصب است.
بنا تاریخ و تزیینی ندارد، شیخ شرف الدّین شوشتری این بقعه را در ردیف پنجم یادداشت های خطی خود ذکر نموده و نوشته است: «دیم» به کسر دال و سکون یا و میم، به لفظ شوشتری جای بی آب را گویند.
در خارج شهر شوشتر، در شرق بقعه سید محمد گیاه خوار و غرب بقعه صاحب الزمان و تقریباً مشرف به رودخانه شطیط بقعه دیگر امام رضا دیمی واقع است. طول ایوان ورودی بنا 45/ 6 متر و عرض آن 40/ 3 متر و عرض تمامی بنا 30/ 14 متر است.
بنای این بقعه به سمت شمال است و در ورودی بقعه نیز رو به همین سمت است. حیاط آن نسبتاً وسیع و دیوارهای آن سنگی و از سنگ چینی تراش است، گنبد بقعه شلجمی و گچ اندود است. داخل بقعه 3*3 متر و چهار ضلعی است که دارای چهار هلال و چهار پنجره نورگیر است. سقف اتاق مدور و یا به شکل گنبد هشت ضلعی است. داخل بقعه از حیث بنا هشت ترک کلاه درویشی است و معلوم است که گنبد دوازده ترک و یا هشت ترک داشته که پس از تعمیرات به صورت گنبد شلجمی درآمده است. بدنه دیوارها گچ اندود شده ولی قبلاً دارای نقاشی و خطاطی بوده و چند خط که تقلید از اصل آن کرده اند از راست به چپ آشکار است.
«رِجَالٌ لَّا تُلْهِیهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَیْعٌ عَن ذِکْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِیتَاء الزَّکَاةِ یَخَافُونَ یَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِیهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ». (سوره نور/37)

جملاتی از کاربرد کلمه بقعه امام رضا دیمی

رونق شهر شیروان پس از اسلام به دوره فرمانروایی خوارزمشاهیان (قرن ۶ ه‍.ق) مربوط می‌شود که از آن دوران، بناهای اسلامی مانند بقعه امام زاده سلطان محمدرضا به جای مانده‌است. در حملات گورکانیان، این منطقه آسیب فراوان دید و کشتار فراوانی در آن صورت گرفت. در دوره صفویان، مهم‌ترین واقعه‌ای که در این شهر روی داد، کوچاندن چهل هزار خانوار عشایر کُرد به این منطقه بود که، توسط شاه عباس بزرگ انجام یافت. این شهر در دوران حکومت قاجار همواره یکی از مناطق مهم درگیری‌های حاکمان محلی بود.[نیازمند منبع]
مردم روستای امامزاده ابراهیم به زبان‌های تالشی و گیلکی و فارسی تسلط دارند و مسلمان هستند و پیرو مذهب شیعه دوازده‌امامی هستند. هسته اصلی روستا یک بازار است که در چند راسته در حوالی آستان مقدس امامزاده ابراهیم (ع) شکل گرفته و بطور کلی دارای بقعه امام زاده واقع در مرکز روستا ، خانه های چوبی (اقامتگاه های بدون دیوار) ، بازار امامزاده ابراهیم ، رودخانه و مناظر کوهستانی ، رستوران های سنتی می باشد.[۱]
روی این کوه بقعه امام زاده‌ای هست که دکتر منوچهر ستوده به پیروی از تاریخ نگاران پیشین و سفرنامه نویسان غربی که از این ناحیه دیدار داشته‌اند، آن را مدفن شاه یحیی (کارکیا یحیی جان) از سادات کیایی ملاطی می‌داند و می‌نویسد:
شيخ الاسلام شيراز كه مستقيما توسط حاكم به كار گمارده شده بود بار ديگر اداره محاكم شرع را كه به ظاهر قلمرو آن از محاكم عرف خيلى محدودتر شده بود، به عهده گرفت . قضاوت هاى شخصى كه توسط حاكم اعمال مى شد در هر حالى عموميت داشت ، اما ماهيت شيعى حكومت زند مشخص بود معتقد بودند كه هر يك از دوازده امام ، سرپرستى يكى از دوازده محله ى شيراز را به عهده دارند. كريم خان بقعه امام زاده ميرحمزه را ساختمان كرد، مدرسه اى بنا و آن را وقف كرد كه پس از مرگش ، مدرسه خان ناميده شد (468).
مشهورترین زیارتگاه کوار، بقعه امام زاده ابوالقاسم از نوادگان موسی کاظم مشهور به شاهزاده ابوالقاسم می‌باشد که در دامنه کوه مشرف به دشت کوار، در مسیر جاده شیراز به کوار واقع شده‌است؛ امام زاده زکریا از نوادگان موسی کاظم در روستای مظفری و امام زاده محمد در قصراحمد و چند امام زاده در روستاهای دیگر منطقه که مورد احترام اهالی شهرستان می‌باشند.
تکیه آرادان، در کنار خیابان اصلی در نزدیکی بقعه امام زاده سلطان شاه نظر واقع شده‌است. این تکیه در دوره قاجاریه و برای نمایش تعزیه ساخته شده بود و دارای ارزش تاریخی است. بنا دارای دو در ورودی است که دراصلی و بزرگ آن از سمت خیابان و ورودی دیگر آن از سمت کوچه باز می‌شود. تکیه ازحجره‌ها و طاق‌نماها و اتاق‌هایی تشکیل یافته و دارای یک صحن روباز و بزرگ که بلندگاهی به اندازه ۴*۴ متر که محل نمایش تعزیه است می‌باشد، این تکیه دارای دو ایوان غربی و شرقی است که ایوان غربی آن در واقع راه دسترسی به تکیه است.
آستان باشکوه امام زاده ابراهیم در ۴ کیلومتری شهر سامن از توابع شهرستان ملایر، در وسط گورستان عمومی روستای طجر واقع شده‌است. مساحت امام زاده در حدود ۲۸×۳۰ متر است و گنبد آن دارای تیر چوبی است. صندوق امام زاده نیز از جنس چوب می‌باشد؛ طاق امام زاده خشتی گلی است. اصل بنای ساختمان بقعه مربوط به دوران قاجاریه بود. ابتدا به صورت مکانی کوچک بوده که خانواده ای فقیری در آنجا زندگی می‌کرده و از کمک‌های مردمی روزگار را می‌گذرانده‌اند. پس از وی سیدی آنجا را نگهداری می‌کرد. در سال ۱۳۴۸ توسط اهالی بازسازی شده و در حدود ۳۵ سال قبل ضریح بسیارعالی بر روی مرقد امام زاده نصب شده‌است. ضریح امام زاده در حدود ۳ × ۲ متراست و ساخت آن در اصفهان میدان نقش جهان انجام شده‌است. این بقعه دارای گنبدی گرد است. مساحت تقریبی بنا ۲۰۰ متراست که در جانب آن مسجد واقع شده و توسط هفت پلکان به صحن یا ایوان کوچک بقعه و پس از عبور از ایوان بقعه داخل حرم می‌شود. فضای اطراف حرم حدوداً ۲۰۰۰ متر مربع است که بوسیلهٔ دیوار دور تا دور آن محصور گردیده‌است. ورودی و خروجی فضای اطراف حرم دارای درب مشخصی نیست. داخل محوطه و سمت راست حرم مسجدی چسبیده به بقعه امام زاده وجود دارد که مسجدی بزرگ و زیباست. در کنارمسجد مقبرهٔ بسیار زیبایی برای شهدا ساخته شده‌است. اولین شهید روستا در جنگ تحمیلی شهید علی مطلبی است. روستا کلاً دارای ۱۴ شهید است.[۱۲]