معنی کلمه باطنی گری در دانشنامه اسلامی
اسماعیلیان در ۱۵۰ سال اولِ تاریخ خود، یعنی از رحلت امام جعفر صادق(ع) در ۱۴۸ق تا تأسیس خلافت فاطمی در شمال افریقا در ۲۹۷ق، اصول عقاید و مبانی دعوت خود را بیشتر به طور شفاهی ترویج می کردند. به همین دلیل، از آن دوره فقط قسمت هایی از چند متن اصیل اسماعیلی به جا مانده است. ولی نظام مذهبی اسماعیلیانِ نخستین و بسیاری از آراء ایشان در منابع دوره دوم تاریخ اسماعیلیه، یعنی دوره اسماعیلیانِ فاطمی، انعکاس یافته است.
براساس آثار غنی اسماعیلیان فاطمی، که در دهه های اخیر در دسترس محققان غیراسماعیلی نیز قرار گرفته، اکنون معلوم شده است که اسماعیلیان از ابتدا شدیداً باطنی بوده اند و نظام فکری و آیینی خود را بر آن اصل کلی تدوین کرده اند.