معنی کلمه ایین حکمرانی در دانشنامه اسلامی
تقریباً هر اثر جامع فقهی فصلی کوتاه یا بلند درباه امامت دارد و فقیهی که بخواهد تمامی حوزه فقه را مطرح کند به ناچار می بایست به این موضوع نیز در میان سایر موضوعات توجه داشته باشد. آثار ماوردی نشان می دهد که او به مطالعه رفتار سیاسی علاقه داشته است و می توان چنین فرض کرد که دلیل دست زدن به چنین کاری ترجیح خود او بوده است.
این کتاب از آن رو که جزء نخستین آثار نگاشته شده در زمینه سیاست و اداره کشور در میان مسلمانان است از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هر چند پیش از ماوردی ابویوسف، شاگرد ابوحنیفه، نیز در حوزه خلافت در کتاب الخراج خود سخن گفته، اما او به صورت جسته و گریخته تنها به اخلاقیاتی که خلیفه رسول خدا باید داشته باشد پرداخته است.
ابویعلی محمد بن حسین الفراء (م458ق) نیز احکام السلطانیه نوشته است، که در موارد بسیاری شباهت به کتاب ماوردی دارد به طوری که گاه جملات او عیناً جملات ماوردی است. اما در عین حال نوشته ماوردی با اثر فرا تفاوتهایی دارد که از آن جمله است:
کتاب مشتمل بر یادداشتی به قلم مترجم، مقدمه ای به قلم مؤلف و بیست باب مشتمل بر فصل هایی است. ماوردی در مقدمه به طبقه بندی بیست گانه از مباحث حکومتی فقه تصریح کرده است.
[ویکی فقه] آیین حکمرانی (کتاب). «آیین حکمرانی» ترجمه فارسی کتاب «الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه» ابوالحسن ماوردی است.
یکی از آثار مهم در فقه سیاسی و از اولین آثاری است که به نظام سیاسی خلافت پرداخته و نظریه او را در مورد خلافت در بردارد. این کتاب توسط آقای حسین صابری به فارسی برگردانده شده است.
انگیزه تالیف
تقریبا هر اثر جامع فقهی فصلی کوتاه یا بلند درباه امامت دارد و فقیهی که بخواهد تمامی حوزه فقه را مطرح کند به ناچار می بایست به این موضوع نیز در میان سایر موضوعات توجه داشته باشد. آثار ماوردی نشان می دهد که او به مطالعه رفتار سیاسی علاقه داشته است و می توان چنین فرض کرد که دلیل دست زدن به چنین کاری ترجیح خود او بوده است. این کتاب از آن رو که جزء نخستین آثار نگاشته شده در زمینه سیاست و اداره کشور در میان مسلمانان است از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هر چند پیش از ماوردی ابویوسف، شاگرد ابوحنیفه ، نیز در حوزه خلافت در کتاب الخراج خود سخن گفته، اما او به صورت جسته و گریخته تنها به اخلاقیاتی که خلیفه رسول خدا باید داشته باشد پرداخته است. ابویعلی محمد بن حسین الفراء (م ۴۵۸ ق) نیز احکام السلطانیه نوشته است، که در موارد بسیاری شباهت به کتاب ماوردی دارد به طوری که گاه جملات او عینا جملات ماوردی است. اما در عین حال نوشته ماوردی با اثر فرا تفاوتهایی دارد که از آن جمله است: ۱- ماوردی در کتاب خویش روش فقه مقایسه ای را در پیش گرفته و همراه با ذکر دیدگاه های مذاهب مختلف در مسائلی که به آنها می پردازد نظریه فقه شافعی را نیز مطرح می کند و غالبا همان نظر را برمی گزیند و به دفاع و استدلال به سود آن دست می یازد. این در حالی است که ابویعلی فراء در کتاب خود تنها مذهب ابن حنبل را مطرح می کند. ۲- ویژگی دیگر کتاب ماوردی استناد فراوان مولف به آیات، احادیث نبوی و اخبار روایت شده از صحابه و تابعان و حتی گفتار برخی خلفا و فرمانروایان در اثبات مدعای خویش است در حالیکه ابویعلی فراء در کتاب خود کمتر به آیات و روایات و اقوال و آثار پرداخته است.
ساختار کتاب
کتاب مشتمل بر یادداشتی به قلم مترجم، مقدمه ای به قلم مولف و بیست باب مشتمل بر فصل هایی است. ماوردی در مقدمه به طبقه بندی بیست گانه از مباحث حکومتی فقه تصریح کرده است.
گزارش محتوا
...