ایه مودت

معنی کلمه ایه مودت در دانشنامه آزاد فارسی

آیه مودت. آیۀ مَوَدَّت
(یا: قربی) در قرآن، سورۀ شوری، بخشی از آیۀ ۲۳: «برای آن کار از شما مزدی نمی طلبم، مگر دوستی در حق خویشان». مفسران شیعه و برخی مفسّران اهل سنّت مراد از «قربی» را نزدیکان پیامبر (ص)، یعنی اهل بیت می دانند.

معنی کلمه ایه مودت در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] آیه مودت. آیه ۲۳ سوره شوری به نام آیه مودت معروف است. این آیه از آیاتی است که بر فضیلت اهل بیت پیامبر (علیهم السّلام) و موقعیت ویژه آنان دلالت دارد.
جمله «قل لا اسالکم علیه اجرا الا المودة فی القربی»، که به آیه مودت موسوم است از آیاتی است که بر فضیلت اهل بیت پیامبر (علیهم السّلام) و موقعیت ویژه آنان دلالت دارد. تمام مفسران شیعه و جماعتی از مفسران اهل تسنن «القربی» در این آیه را به خویشان پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) تفسیر کرده و این آیه را از فضائل اهل بیت (علیهم السّلام) آن حضرت به شمار آورده اند. روایات شیعه و سنی گویای آن است که منظور از «القربی» در این آیه، چهار نفر علی و فاطمه و حسن و حسین (صلوات الله علیهم) است. و در برخی روایات به نه امام معصوم (علیهم السّلام) پس از ایشان نیز تطبیق شده است که می توان گفت آن چهار نفر تنزیل و مصادیق زمان نزول آیه و آن نه امام تاویل و مصادیق آینده آیه بوده اند. بر این اساس، این آیه دلیل وجوب مودت آن چهارده نفر بر عموم مؤمنان است. البته، فایده این مودت به خود مؤمنان عاید می شود؛ زیرا این مودت زمینه ساز هدایت آنان و مصون ماندن آنان از هر نوع ضلالت است. برخی، وجوه دیگری را در معنای مستثنای این آیه بیان کرده اند که آن وجوه هم با مفردات و ظاهر آیه کریمه مخالف است و هم با روایاتی که در تفسیر «القربی» وارد شده، ناسازگار است.
متن آیه
«قل لا اسالکم علیه اجرا الا المودة فی القربی»
شوری/سوره۴۲، آیه۲۳.
وجوهی را که در معنای مستثنای این آیه ذکر کرده اند عبارت است از:۱. «بر این تبلیغ مزدی از شما درخواست نمی کنم، جز دوستی با خویشاوندان نزدیکم.» این وجه از امام علی بن الحسین و امام محمدباقر و امام جعفر صادق (علیهما السّلام) و سعید بن جبیر و سدی و عمرو بن شعیب نقل شده و تمام مفسران شیعه و جماعتی از مفسران اهل تسنن آن را اختیار کرده اند. (شیخ طوسی فرموده است: «فقال علی بن الحسین (علیه السّلام) و سعید بن جبیر و عمرو بن شعیب معناه "ان تودوا قرابتی" و هوالمروی عن ابی جعفر و ابی عبدالله علیهما السلام» و پس از ذکر دو وجه دیگر در معنای آن فرموده است: «والاول هوالاختیار عندنا و علیه اصحابنا.»
طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۱۵۸ - ۱۵۹.
...
[ویکی شیعه] آیه مودت. آیه مَوَدَّت، بخشی از آیه ۲۳ سوره شوری است که بر فضیلت اهل بیت پیامبر(ص) دلالت دارد و پاداش رسالت رسول خدا(ص) را دوستی و محبت اهل بیت(ع) می داند.
«مودّت»، به معنای محبت داشتن و دوست داشتن است. و «قربی» نزدیکی در نسب و خویشاوندی رحمی است.
تمام مفسران شیعه و بسیاری از مفسران اهل سنت از ابن عباس نقل کرده اند که پس از هجرت پیامبر (ص) به مدینه، انصار درباره اداره نظام اسلامی گفت و گو کردند. آنان تصمیم گرفتند نزد رسول خدا (ص) بروند و بگویند: اگر برای پیشرفت اسلام و اداره جامعه نو بنیاد خویش نیاز اقتصادی و مالی داشته باشید، همه ثروت و امکانات ناچیز ما در اختیار شماست. هرگونه مصلحت بدانید و در آن تصرف کنید که سبب افتخار ما است. در اینجا بود که آیه مودت بر پیامبر(ص) نازل شد. تا اجر و مزد رسالت حضرت محمد (ص) دوستی و محبت اهل بیت (ع) معرفی نماید و نه پاداش مادی و دنیوی.
[ویکی اهل البیت] آیه مودت. مزد رسالت، «مودت قربی» است. این موضوع در آیه 23 سوره شوری/42 آمده؛ از همین رو آن را «آیه مودت» یا «آیه قربی» گفته اند:
«قُل لاَأَسئَلُکُم عَلیهِ أَجرًا إِلاّ المَودّةَ فِی القُربی و مَن یقتَرِف حَسنةً نَزد لهُ فِیها حُسنًا إِنّ اللّهَ غَفورٌ شَکورٌ...»
روایات و مفسران شیعه، مقصود از «قربی» را خویشاوندان و نزدیکان پیامبر صلی الله علیه و آله دانسته اند. به گفته طبری، در بسیاری از روایات اهل سنت «قربی» به نزدیکان پیغمبر تفسیر شده است و او خود نیز همین نظر را برمی گزیند و برخی از این روایات را نقل می کند. سیوطی نیز روایاتی را در این زمینه آورده است.

جملاتی از کاربرد کلمه ایه مودت

به این ترتیب، منافع مالی اهل بیت پیامبر به مردم، متکی نخواهد شد. مفسرانی چون شیخ طبرسی در مجمع البیان و مکارم شیرازی در تفسیر نمونه و فیض کاشانی در تفسیر صافی، مقصود از «حسنة»، را دوستی اقربای محمد ذکر کرده‌اند. مادلونگ، اسلام شناس آلمانی، در کتاب خود به جملاتی از سخنرانی حسن بن علی[یادداشت ۳] اشاره می‌کند که او در آنجا با استناد به آیه مودت، پس از معرفی خود به عنوان یکی از قربای محمد، محبت به اهل بیت پیامبر را مصداق حسنه و انجام کار نیک می‌داند. همچنین به نقل از طباطبایی مفسر شیعی، روایات فراوانی در تأیید این دیدگاه، در منابع شیعی گزارش شده‌است. سید علی‌اکبر قرشی، در تشریح معنای اجر آورده‌است که اجر به معنای مزد، ثواب و پاداشی است که در مقابل عمل نیک به انسان‌ها عطا می‌شود. همو در معنای حسنه آورده‌است که هر نعمت خوشایند و شاد کننده‌ای را که به انسان می‌رسد، حسنه گویند.