آینده پژوهی {Futures studies, Futures , futures fields, futures research, foresight} [آینده پژوهی و آینده نگری] کوششی نظام مند برای بررسی همۀ حوزه های مربوط به آینده متـ . آینده اندیشی futures thinking
معنی کلمه اینده پژوهی در دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] آینده پژوهی. دربارۀ آیندۀ جهان فعالیت های پژوهشی فراوانی انجام شده، و در این باره در ادیان (به ویژه دین اسلام) نیز توجه ویژه ای به آیندۀ بشر شده است. «آینده»، کلید واژه، مفهوم و انگاره ای است که اندیشه و تامل دربارۀ آن، برای همگان جالب و پر جاذبه است. مردم دوست دارند بدانند سرنوشت جهان در آینده چگونه رقم خواهد خورد؟ آیا دنیا به سمت پیشرفت، توسعه، تعالی و تکامل حرکت می کند یا نه؟ در آینده نزدیک یا دور، زندگی بشری چگونه خواهد بود؟ آیا وعده های ادیان و مکاتب درباره آینده تحقق خواهد یافت یا نه؟ با توجه به پیشرفت مادی بشر، وضعیت تکنولوژی و صنعت چگونه خواهد بود؟با رخ نمایی این گونه پرسش ها و صدها سؤال دیگر، توجه به آینده، ضرورت و اهمیت ویژه ای یافته است و دولت ها و صاحبان دانش و اندیشه، همواره به فکر برنامه ریزی و سیاستگذاری (در عرصۀ اقتصاد، سیاست، امنیت، مدیریت و...) برای آینده و پیش دستی برابر مشکلات احتمالی بوده اند و خواسته اند آینده ای مطمئن و توسعه آمیز برای کشورهای خود رقم زنند.از طرف دیگر، پدیده ها و تحولات سریع و شگرفی که در عرصه بین الملل رخ داده است (مانند تحولات جهانی شدن و پیشرفت های فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی و تشکیل دهکده جهانی و...) باعث شده است اندیشمندان و فیلسوفان توجه ویژه ای نسبت به آینده جهان داشته باشند و دربارۀ خطرات و تحولات احتمالی هشدارهایی بدهند. ← توجه ادیان به آینده بشر دربارۀ مهدویت پژوهی و آینده پژوهی چند نکته قابل تامل است: ← نکته اول ۱. ↑ کارگر، رحیم، آینده جهان (دولت و سیاست در اندیشه مهدویت)، ص۱۵-۱۷. منبع ...
جملاتی از کاربرد کلمه اینده پژوهی
تحلیلگر مسائل سیاسی فردی است که میتواند براساس دادههای جمعآوری و طبقهبندی شده، رخدادهای سیاسی را مورد پژوهش قرار دهد و در مواردی آینده پژوهی نماید.
به نشریات مربوط به آینده پژوهی اضافه شدند.
پس از انتقال دیتور Dator به گروه علوم سیاسی دانشگاه هاوایی، وی دورههای آینده پژوهی متمرکزی در آن دانشگاه برای دانشجویان دورههای فوق لیسانس و دکترا ایجاد نمود. در سال ۱۹۷۴ نخستین دوره تخصصی فوق لیسانس برای آینده پژوهی در دانشگاه هوستون توسط جیب فاولز Jib Fowles و کریس دید Chris Dede برپا شد. بعدها مشابه این دوره در دانشگاههای ماساچوست، آکرون، مینه سوتا، یو اس سی و دانشگاه ایالتی پورتلند نیز دایر شد. (شوربختانه هماکنون بجز دانشگاههای هاوایی و هوستون بقیه دورهها تعطیل شدهاند)
آینده پژوهی فردی به (به انگلیسی: Personal Futures Studies) برگرفته از واژهٔ آیندهپژوهی است که بیانگر بهکارگیری روشهای آینده پژوهی در زندگی افراد میباشد. در واقع، آیندهپژوهی فردی تلاش نظاممند فرد برای شناخت خود و شکل بخشیدن به آیندهٔ خود میباشد.
سید عماد حسینی دارای مدرک کارشناسی مهندسی پتروشیمی از دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران) و کارشناسی ارشد از دانشگاه کلگری کانادا می باشد. وی دارای دکترای مهندسی آینده پژوهی از دانشگاه صنعتی امیرکبیر(پلی تکنیک تهران) است که رساله ایشان طراحی مدل یکپارچه مخازن نفت و گاز ایران در افق 1410 می باشد.
در گزارشی که در مرکز آینده پژوهی جهان اسلام از پارساپور منتشر شدهاست، وی به مسئولان ایران هشدار دادهاست که امارات متحده عربی و عربستان با استفاده از بندر الفجیره با ظرفیت صادرات ۱٫۸ میلیون بشکه نفت در روز و همچنین طرح حفر کانال سلمان از عربستان به یمن یا خط آهنی که قرار است از اسرائیل به اردن، عربستان، بحرین و امارات کشیده شود، قرار است اهمیت تنگه هرمز را از معادلات ژئوپولیتیک خاورمیانه حذف کنند.
آینده پژوهی بهعنوان روش اصلی استفاده شود.
هوشیاری نسبت به زمینههای آینده پژوهی از همین زمان آغاز شد. هاریسون براون Harrison Brown در کتاب خود به نام «چالش پیش روی آینده بشر» در سال ۱۹۵۴ بسیاری از مسائل بومشناسی ecological و مسائل مربوط به توسعه را که انسان در حال حاضر با آن روبروست، پیشبینی کرد. راشل کارسون Rachel Carson با نوشتن کتاب «بهار خاموش» Silent Spring که در سال ۱۹۶۲ منتشر شد، با تصویرکردن دنیایی بدون سینه سرخ (نوعی پرنده)، آغازگرجنبش زیستمحیطی بود. واکاوی مسائل مربوط به آینده در کتاب «بمب جمعیت» اثر پاول ارلیشPaul Ehrlich و نیز کتاب محدودیتهای رشدLimits to Growth به نقطه اوج میرسد. انتشار این آثارو پیشبینی فروپاشی جامعه صنعتی دنیای آن زمان را دچار شوک روحی نمود. بعدها، رویدادهایی نظیر ترور برادران کندی و مارتین لوتر کینگ، جنگ ویتنام، بحران نفتی و رسوایی واتر گیت نشان داد که آینده پژوهان در پیشبینی این موضوع درست عمل کردهاند.
با این وجود، برنامههای آموزشی و تحصیلی در زمینه آینده پژوهی در طول سالها به جای اینکه گستردهتر شوند، کمتر شدهاند. به جای آن دورههایی همچون هوش رقابتی Competitive Intelligence و مدیریت راهبردی Strategic Management، بدور از وابستگیهای نظری و ایدئولوژیک آینده پژوهی ازبسیاری از ابزارهای آن بهرهگیری میکنند. در پایان، خاطر نشان میشود که آینده پژوهی احتمالاً سرنوشتی نظیر سایرعلوم اجتماعی خواهد داشت بدین معنی که کارکرد این علوم ضمن انگیزش علاقه اجتماع به موضوعی پراهمیت و بهرهگیری از ابزارتکوین شده مناسب برای آن موضوع، تقریباً کاملاً آکادمیک بوده ولی از نظر کاربردی دنبال کردن این دانش به ویژه توسط کسب و کارها و بنگاههای دولتی، انجام میشود.
آینده پژوهان، کسب و کارها و دولتها در سراسر دنیا، از روشهایی استفاده میکنند که به آنها فرصت درک، اکتشاف و برنامهریزی برای آینده را میدهد. از آن مهمتر، میدانند که چگونه بر آینده تأثیر گذاشته و آن را تغییر دهند. حال در آینده پژوهی فردی، این روشها در سطح فردی، خانواده و کسب و کارهای کوچک به کار برده میشوند.