اپاردی

آپاردی سئللر سارانی (به ترکی آذربایجانی: Apardı Sellər Saranı) یکی از افسانه‌های فولکلور آذربایجان و گیلان است. به‌راستی بیشتر افسانه‌های بومی آذربایجان هم‌ریشه با افسانه‌های ایران هستند و همین نشان می‌دهد انسان‌شناسی, فرهنگ (و حتی ژنتیک مردم) آذرآبادگان (آبادشده‌ با آتشِ سپنتا) هیچ تفاوتی با همانند ایرانی ندارد و در حقیقت این‌ها یکی هستند. برای نمونه در اینجا همین افسانه بومی را می‌توان زد که با ریشه‌ها، کهن‌الگوها، روایت، کاراکترها و ساختاری همگی یکسان در گویش گیلانی با نام «گیشه دمرده» بیان‌شده است. این ترانه‌ها که با اجرای (شاعران و نوازندگان عامیانه) خوانده می‌شوند، به‌طور شفاهی در میان نسل‌ها جابجا شده‌اند. یکی از این اجراهای موسیقیایی «آپارادی فروشنده سارانی» است که در ایران بانام «سارای» (در گیلان به‌نام «گیشه دمرده») شناخته می‌شود. نکته‌ی بسیارمهم این‌جاست که باوجود تفاوت‌هایی در جمله‌بندی، هر دو نسخه دارای مضامین و ریشه‌های اساطیری یکسان هستند.