[ویکی فقه] اهمیت حسن خلق (قرآن). در درگاه خدا حسن سریره وخوش رفتاری و کمال ادب ملاک برتری انسانها است، حتی اگر در میان انبیا هم خداوند بعضی را بر بعضی برتری داده باز بیهوده نبوده، بلکه به خاطر همین حسن رفتار و سیرت و ادب بیشتر بوده است. خوش خلقی و گفتار نیک، توصیه خداوند به بندگانش می باشد: «وقل لعبادی یقولوا التی هی احسن ...» به بندگانم بگو سخنی بگویند که بهترین باشد ... . ( از سفارش خداوند به حسن خلق، اهمیت آن استفاده می شود.) ← حسن سریره وخوش رفتاری وکمال ادب «ادفع بالتی هی احسن السیئة نحن اعلم بما یصفون» بدی را از راهی که بهتر است دفع کن (و پاسخ بدی را به نیکی ده) ما به آنچه آنها توصیف می کنند آگاهتریم. یعنی آنچه بدی از ایشان می بینی با نیکی تلافی کن و تازه از بین خوبی ها خوبتر آنها را انتخاب کن، مثل اینکه اگر بدی آنان به صورت آزار و اذیت است، تو، به ایشان احسان کن و منتها درجه طاقت خود را در احسان به ایشان مبذول بدار، و اگر این مقدار نتوانستی هر چه را که توانستی، و اگر آنهم مقدور نبود حداقل از ایشان اعراض کن.و اینکه فرمود: «نحن اعلم بما یصفون» ما بهتر می دانیم که چه برداشتی از دعوت تو دارند، یک نوع تسلیت خاطر رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم است، تا از آنچه از ایشان می بیند ناراحت و غمگین نشود و از جراءتی که نسبت به پروردگارشان به خرج می دهند، اندوهگین نگردد، چون خدا بهتر می داند که چه چیرها می گویند. عدم تساوی نیکی و بدی «ولا تستوی الحسنة ولا السیئة ادفع بالتی هی احسن فاذا الذی بینک وبینه عدوة کانه ولی حمیم» هرگز نیکی و بدی یکسان نیست، بدی را با نیکی دفع کن، تا دشمنان سرسخت همچون دوستان گرم و صمیمی شوند! در حالی که مخالفان حق سلاحی جز بد گوئی و افتراء و سخریه و استهزاء و انواع فشارها و ستمها ندارند، باید سلاح شما پاکی و تقوا و سخن حق و نرمش و محبت باشد. آری مکتب ضلالت جز چنان ابزاری را نمی پسندد مکتب حق تنها از چنین وسائلی بهره گیری می کند. مفهوم حسنة و سیئة ...
جملاتی از کاربرد کلمه اهمیت حسن خلق
بسکه عالم را به حسن خلق ممنون‌کرده‌ایم رنگ هم نتواند ازجرأت به روی ما شکست
حسن خلق و خلق می دانم ز حق عارفان دانند سر خلق خلق
ز حسن خلق به دست آر دامن مقصود کز این بهشت گل کام می توان چیدن
عالى ترين سرمايه هاى افتخار <>صفات حميده و اخلاق پسنديده در آيين مقدس اسلام ، عالى ترين سرمايه افتخار و شرفاجتماعى شناخته شده است . سجاياى اخلاقى و صفات انسانى ، رمز كاميابى و موفقيت وبهترين وسيله سازگارى با اجتماع است . حسن خلق مى تواند آدمى را در نظر مردم عزيز ومحبوب نمايد و موجبات آسايش مادى و معنوى اش را از هر جهت فراهم آورد. در اين بارهروايات بسيارى رسيده است .
چنانچه در روايت است كه در روز قيامت هيچ چيز در نامهعمل مومن گذاشته نمى شود كه سنگين تر باشد از حسن خلق و صلوات بر محمد وآل محمد و آنكه اخلاق نيكو مورد الطاف خداوند تعالى و مخلوق است .
شمشیری مردی بسیاری پرکار بود و با سستی و تنبلی میانه نداشت. به رغم بیسوادی، هوشی عجیب داشت و مردی به تمام معنا خودساخته و آزاده و آزادمنش و راستگو بود. یکی از رموز موفقیت «حاجی شمشیری» حسن خلق و خوشرفتاری او با طبقات مختلف مردم بود و چون از فقر و فاقه به ثروت بسیار رسیده بود، هرگز طبقات محروم و مردم فقیر جامعه را نیز فراموش نمی‌کرد. علاوه بر این رفتار او با زیردستان و کارکنان خودش نیز بسیار خوب بود، طوری‌که برای کارکنان خود خانه خریده و دستمزد خوبی به آنها می‌پرداخت. در نتیجهٔ این رفتارها، کارکنان او نیز از جان و دل برایش کار می‌کردند و حافظ منافع و مطیع دستورهای او بودند.
مترجم گويد ملاحظه كن كه چگونه اين مرد بواسطه حسن خلق و ساير صفات حميده ازكشته شدن نجات پيدا كرد و بشرف اسلام و سعادت شهادتنائل گرديد.
بالجمله ؛ با اين مقام از جلالت و شجاعت و شدّت شوكت ، حسن خلق او به مرتبه اى رسيدهكـه يـك مـرد سـوقـى به او اهانت و استهزا مى نمايد ابدا تغيير حالى براى او پيدا نمىشـود بـلكـه مـى رود مـسـجـد نـمـاز بـخـواند و دعا و استغفار براى او نمايد، و اگر خوبمـلاحـظـه كـنـى اين شجاعت و غلبه او بر نفس و هواى خود بالاتر از شجاعت بدنى اوست .قالَ اَميرُالْمُؤ مِنينَ عليه السّلام اَشْجَعُ النّاسِ مَنْ غَلَبَ هَواهُ.(248)
عن ابى جعفر عليه السلام ان اكمل المؤ منين لعانا احسنهم خلقاامام باقر عليه السلامفرمود كامل ترين مردم از لحاظ ايمان خوش خلق ترين آنهاست .(129)عن ابى عبد اللهعليه السلام قال اربع من كن فيه كمل ايمانه و ان كان من قرنه اى قدمه ذنوبا لم ينقصهذلك قال و هو الصدق و اداء الامانة و الحياء و حسن الخلق امام صادق عليه السلامفرمود: چهار چيز در هر كه باشد ايمانش كامل است و اگر سرتا پايش گناه باشدنقضى به او نرساند و آنها راستگويى و رد امانت و حيا و حسن خلق و خوش اخلاقى است.(130)
صفاتى را كه امام عليه السلام در تعريف حسن خلق فرموده با تمايلات نفسانى هماهنگاست يعنى انسان ذاتا ميل دارد محبوب مردم باشد و با مردم مؤ دّب سخن بگويد. امّا در مكارماخلاق آدمى به طور طبيعى مايل نيست آن طور عمل كند كه مى خواهد بلكه مى خواهد در جهتمخالف مكارم اخلاق قدم بردارد مثلاً اگر كسى به شما اهانت كرد غريزه انتقامجويى مىگويد: بايد عمل او را تلافى كرد امّا امام صادق مى فرمايد: مكارم اخلاق اقتضا مى كند اورا ببخشى .(129)
الثانى : اينكه حسن خلق داشته باشد، مطلقعاقل بودن كافى نيست ، زيرا كه بس عاقل و زيرك هست كه يكى از دو قوه شهويه وغضبيه بر او غالب آمده از اين جهت برخلاف مدركاتعقل خود مى افتد، من غير شعور مفاسد عظيمه بر او بار خواهد شد.
گر نباشد لطف طبع و حسن خلق و عز نفس نقش دیواری ز صد ترک ختا بهتر بود
آن حسن خلق حسینی نسب حیدر دل که فلک بهر زمین بوسی او کرده قیام
خسرو غازی معز ملک و دین سلطان حسین آن حسن خلقی کزو آثار حیدر تازه شد
قال الصادق عليه السلام : البر و حسن الخلق كعمران الديار و يزيدان فى الاعمار،فقيل له ما حد حسن الخلق ، قال تلين جانبك و تطيب كلامك ، و تلقى اخاك ببشر حسن امام صادق عليه السلام فرمود: نيكوكارى و حسن خلق شهر را آباد و بر عمرها مىافزايد. پرسيدند يابن رسول الله حدود نهائى حسن خلق چيست ؟ فرمود: اينكه رفتارنرم و ملايم با مجاور و همسايه ات داشته باشى ، و كلام و سخنانت را شايسته و پاك ازهر سرزنش و طنز و ملامت و دروغ و غيبت و... نمائى و با برادرت با وجه بشاش و خندان ومتبسم ملاقات كنى . با اين توضيح حضرت امام ، اخلاق وكل اخلاق را تبيين فرمود. قيل لاميرالمؤ منين عليه السلام : من ادوم الناس غما؟قال اسوء هم خلقا. از اميرالمؤ منين عليه السلامسئوال كردند چه كسى از همه مردم بيشتر به غم و اندوه مبتلا است ؟ فرمود: آنكه اخلاقشاز همه مردم بدتر است . واكنش اخلاق رذيله موجب غم و ابتلاى به اندوه فراوان است
حسن اندر حسن اندر حسنم تو حسن خلق و حسن بنده حسن
در موسم خزان چه ثمر حسن خلق را؟ ایام گل ملایمت از باغبان خوش است