معنی کلمه التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن در دانشنامه اسلامی
کتاب های ملاحم و فتن دسته ای از منابع حدیثی است که به اوضاع آخرالزمان و ظهور امام عصر می پردازد. البته این مبحث در میان شیعه غالباً با عنوان ملاحم و در میان اهل سنت بیشتر با عنوان فتن تعبیر شده و هر دو فرقه کتاب های خود را به همین نامها خوانده اند. سید بن طاووس (م 664) عالم شیعی با استفاده از کتاب های فتن اهل سنت کتاب «التشریف بالمنن» معروف به «الملاحم و الفتن» را جمع آوری کرده است.
این کتاب از سه بخش تشکیل شده که بخش اول آن گزیده فتن ابن حماد (م 228)، بخش دوم آن از کتاب فتن ابوصالح سلیلی (نوشته به سال 307) و بخش سوم آن از کتاب فتن زکریا بزاز (نوشته به سال 391) است. بخش چهارم کتاب که ملحقات آن به شمار می رود از کتب مختلف شیعه و اهل سنت نقل شده است. ارزش کتاب سید به جهت بخش دوم و سوم آن است چون ملاحم سلیلی و زکریا در دسترس نیست. اما کتاب الفتن ابن حماد که ابن طاووس بیشتر مطالب خود را از او نقل می کند؛ امروزه موجود است. روایات ابن حماد همانند دیگر اخبار ملاحم و فتن اختصاص به مهدی ندارد بلکه از رویدادهای آینده جهان اسلام تا قیامت و بخشی به مهدی و نشانه های ظهور او اختصاص دارد. بنابراین بخش قابل توجهی از کتاب التشریف به پیش گویی های صحابه و همچنین احادیثی از رسول خدا درباره حوادث آینده اسلام و مسلمانان، سفیانی، مهدی و نشانه های او، دجال، نزول عیسی علیه السلام و برخی از نشانه های قیامت اختصاص دارد که سید بن طاووس بدون نقد و بررسی این اخبار، آنها را در کتاب خود آورده است. سه نفر محدثی که ابن طاووس از آنان نقل می کند، از اهل سنت هستند و طبعاً توثیق و جایگاهی میان شیعیان امامیه ندارند. اما سید ابن طاووس توثیقاتی را که رجالیون عامه درباره ابن حماد گفته اند، نقل کرده و سخنی از تضعیف او نگفته است. طبیعی است که انتخاب و بیان توثیقات از سوی سید به دلیل آن است که وی از کتاب الفتن نقل می کند نه آنکه تأییدی از یک عالم شیعی نسبت به ابن حماد باشد.
کتاب ملاحم ابن طاووس در میان نویسندگان بعدی شیعه جایگاه ممتازی یافته و بسیاری از متأخران، روایات او را که در حقیقت روایات اهل سنت است، نقل کرده اند. در این کتاب مطالبی هم هست که جای بررسی و تأمل دارد چنانکه کعب الاحبار و عبداللّه بن سلام دو مخالف امیرالمؤمنین علیه السلام را از خواص یاران آن حضرت می داند و به منبع غیرمعتبری ارجاع می دهد.
الملاحم و الفتن فی ظهور الغائب المنتظر (عجل الله فرجه)