معنی کلمه الامالی شیخ صدوق در دانشنامه اسلامی
کتاب امالی حاصل جلسه های متعددی است که شیخ صدوق هفته ای دو روز، در روزهای سه شنبه و جمعه، از هیجده رجب سال 367 ه.ق تا یازده شعبان سال 368 ه.ق در مشهد مقدس املا فرموده و شاگردان ایشان نوشته اند.
در اواخر قرن سوم ه.ق شیوه ای در میان دانشمندان اسلامی ظهور کرد که آن را فن امالی نامیدند. امالی جمع املا است و آن این گونه است که یکی از استادان و دانشمندان بزرگ در انجمن، مطالبی را ایراد می کرد و دیگران سخنان او را می نوشتند و جمع آوری می کردند تا به صورت کتابی می شد و آن را امالی می خواندند.
از فقهای بزرگ شیعه، آثار گرانبهایی به این شکل به یادگار مانده که امالی شیخ صدوق از آن جمله است و اثری بس نفیس و ارزشمند بشمار می رود. متن کتاب همان متن احادیث است که با سلسله سند آورده شده است. در این کتاب تبحر شیخ بزرگوار صدوق، در جمع و حفظ احادیث فریقین شیعه و سنی به خوبی آشکار است. موضوعات مختلفی در این کتاب بحث شده اند که بیشتر آن ها اخلاقی، تاریخی و نقل فضائل خاندان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را است.
موضوعات مختلفی در این کتاب مورد بحث واقع شده که اکثر آنها جنبه اخلاقی و تاریخی و نقل فضائل خاندان پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و آله و سلم را دارند. اخبار اخلاقی نقل شده توسط غیر شیعیان با ملاحظه متن آن، به حکم عقل سلیم تأیید می شود و اخبار فضائل خاندان پیامبر علیهم السلام از زبان مخالفان، مقرون به قرینه قطعیه است زیرا روات آنها دلیلی برای جعل حدیث نداشته اند لذا شیخ در این دو موضوع، اخبار بسیاری از راویان مخالف مذهب نقل کرده است. ثواب روزه در ماه های ذی حجه و رجب و شعبان و رمضان و ارزش خواب و رؤیای مؤمن و مقتل امام حسین علیه السلام و مستحبات نماز و احکام و شرایع، از دیگر مباحثی است که در این کتاب مطرح شده است.
در برخی از روایات این کتاب مضامین به ظاهر ضعیف و مورد اعتراض وجود دارد که در بیان آن می توان گفت: بسیاری از این روایات متشابه است و حاوی مطالبی نامحسوس و راجع به امور آینده و وقایع آخرت است. همچنانکه در خود آیات قرآن کریم آیات محکم و متشابه وجود دارد و درک مقاصد تفصیلی آنها منظور است نه لفظ آنها و دستور این است که آن را به خود ائمه علیهم السلام برگردانیم. بیان این گونه روایات گاهی هم برای آزمایش و امتحان مقام ایمان پیروان بوده است.
[ویکی اهل البیت] شیخ صدوق ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (م 381 ق).
کتاب امالی حاصل جلسه های متعددی است که شیخ صدوق هفته ای دو روز، در روزهای سه شنبه و جمعه، از هیجده رجب سال 367 ه.ق تا یازده شعبان سال 368 ه.ق در مشهد مقدس املا فرموده و شاگردان ایشان نوشته اند.
در اواخر قرن سوم ه.ق شیوه ای در میان دانشمندان اسلامی ظهور کرد که آن را فن امالی نامیدند. امالی جمع املا است و آن این گونه است که یکی از استادان و دانشمندان بزرگ در انجمن، مطالبی را ایراد می کرد و دیگران سخنان او را می نوشتند و جمع آوری می کردند تا به صورت کتابی می شد و آن را امالی می خواندند.
از فقهای بزرگ شیعه، آثار گرانبهایی به این شکل به یادگار مانده که امالی شیخ صدوق از آن جمله است و اثری بس نفیس و ارزشمند بشمار می رود. متن کتاب همان متن احادیث است که با سلسله سند آورده شده است. در این کتاب تبحر شیخ بزرگوار صدوق، در جمع و حفظ احادیث فریقین شیعه و سنی به خوبی آشکار است. موضوعات مختلفی در این کتاب بحث شده اند که بیشتر آن ها اخلاقی، تاریخی و نقل فضائل خاندان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را است.
موضوعات مختلفی در این کتاب مورد بحث واقع شده که اکثر آنها جنبه اخلاقی و تاریخی و نقل فضائل خاندان پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و آله و سلم را دارند. اخبار اخلاقی نقل شده توسط غیر شیعیان با ملاحظه متن آن، به حکم عقل سلیم تأیید می شود و اخبار فضائل خاندان پیامبر علیهم السلام از زبان مخالفان، مقرون به قرینه قطعیه است زیرا روات آنها دلیلی برای جعل حدیث نداشته اند لذا شیخ در این دو موضوع، اخبار بسیاری از راویان مخالف مذهب نقل کرده است. ثواب روزه در ماه های ذی حجه و رجب و شعبان و رمضان و ارزش خواب و رؤیای مؤمن و مقتل امام حسین علیه السلام و مستحبات نماز و احکام و شرایع، از دیگر مباحثی است که در این کتاب مطرح شده است.
در برخی از روایات این کتاب مضامین به ظاهر ضعیف و مورد اعتراض وجود دارد که در بیان آن می توان گفت: بسیاری از این روایات متشابه است و حاوی مطالبی نامحسوس و راجع به امور آینده و وقایع آخرت است. همچنانکه در خود آیات قرآن کریم آیات محکم و متشابه وجود دارد و درک مقاصد تفصیلی آنها منظور است نه لفظ آنها و دستور این است که آن را به خود ائمه علیهم السلام برگردانیم. بیان این گونه روایات گاهی هم برای آزمایش و امتحان مقام ایمان پیروان بوده است.
این کتاب، در یک جلد به همت آیت الله شیخ محمدباقر کمره ای ترجمه و همراه با اصل در سال 1339 ش (1380 ق) به چاپ رسیده و پس از آن مکرر چاپ شده است و سپس به همت انتشارات کتابخانه اسلامیه، در سال 1363 ش، با قطع وزیری چاپ و منتشر شده است.