معنی کلمه اقل و اکثر ارتباطی در دانشنامه آزاد فارسی
اقلّ و اَکْثَرِ اِرتِباطی اصطلاحی در اصول فقه، مانند وقتی که وجوب نماز محرز باشد، امّا میان این که نماز با سوره واجب است (اکثر) یا نماز بی سوره (اقلّ) مردد باشیم. اگر چنین اقل و اکثری را ارتباطی بدانیم و نماز بی سوره به جا آوریم، در واقع گویی نمازی اقامه نکرده ایم. ویژگی اقل و اکثر ارتباطی آن است که با انجام اقل، هیچ امتثالی صورت نمی گیرد. مانند مثال فوق، در صورتی که فرض کنیم نماز با سوره واجب باشد چنانچه مکلف نماز را بدون سوره بخواند گویی نماز نخوانده است و حتی به اندازه ای که خوانده است نیز ثواب نمی برد.
معنی کلمه اقل و اکثر ارتباطی در دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] اقل و اکثر ارتباطی به دو فعلِ غیر قابل جایگزین در مقام امتثال فی الجمله اطلاق می شود. اقل و اکثر ارتباطی، مقابل اقل و اکثر استقلالی می باشد و آن، دو فعلی است که در مقام تعلق تکلیف لحاظ گردیده و هر دو مرکب بوده و در مجموعه ای از اجزا و شرایط با هم اشتراک دارند، ولی یکی از آنها نسبت به دیگری اجزا و شرایط بیشتری دارد و ارتباط بین این دو به گونه ای است که اگر امری به اکثر تعلق گرفته باشد، ولی مکلف اقل را به جا آورد، تکلیف خود را امتثال ننموده است و مانند آن است که « مکلفٌ به » اصلا به جا آورده نشده باشد؛ یعنی به واسطه به جا آوردن اجزای مشترک بین اقل و اکثر، به او ثوابی داده نمی شود.برای مثال، اگر فرض شود نماز نه جزء یقینی و مسلّم دارد، ولی تردید شود که آیا سوره از اجزای نماز هست یا نه، در این صورت، اگر سوره از اجزای نماز باشد و شخص به عمد نسبت به آن اخلال کند، « مامورٌ به » اصلا تحقق پیدا نکرده است، زیرا اجزای نماز به یک دیگر مرتبط است و چنین نیست که مکلف هر جزئی را به جا آورد به همان مقدار، «مکلفٌ به» تحقق پیدا کند (بر خلاف اقل و اکثر استقلالی).شبهه در اقل و اکثر ارتباطی، یا شبهه وجوبی است و یا شبهه تحریمی . عناوین مرتبط دوران بین اقل و اکثر ارتباطی.
جملاتی از کاربرد کلمه اقل و اکثر ارتباطی
ابى ذر غفارى گويد: بر رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) - در حاليكه تنها نشستهبود - وارد شدم . به من فرمود: اى اباذر، مسجد را تحيتى است . عرض كردم : تحيت مسجدچيست ؟ فرمود: دو ركعت نمازى كه شايسته است آنرا به جاى آورى . گفتم اىرسول خدا، مرا به نماز فرمان ميدهى ، نماز چيست ؟ فرمود: (( الصلوة خير موضوع ، منشاء اقل و من شاء اكثر) )) (رك : بحارالانوار 18/31، 32، ط كمپانى ).
يا رسول الله !امرتنى بالصلاة .فما الصلاة؟قال : خير موضوع فمن شاء اقل و من شاء اكثر ؛
256- به روايت شيخ مفيد: سپس حضرت فرمود: وقال (عمر): اقتلوا الاقل و ما اراد غيرى ، عمر گفت : اگر اعضاى شورا به توافق نرسيدندو آرا به اقل و اكثر منتهى شد، شما جانب اكثر را بگيريد و گردن كسانى كه در طرفاقل واقع شدند، بزنيد. حضرت فرمود: مقصود او از كشتناقل كسى جز من نبود! (امال مفيد، ص 153).
(( ما اقل و اللّه من يتبع جعفرا منكم ، انما اصحابى من اشتد ورعه وعمل لخالقه و رجا ثوابه فهؤ لاء اصحابى ؛))
ايها الناس سبع مصائب نعوذ بالله ؛ عالمزل و عابد مل ، و مؤ من خل ، و موتمن غل و غنى اقل و عزيزذل و تحقر اعتل ؛ اى مردم ! هفت مصيبت است كه ما از آنها به خدا پناه مى بريم : عالمىكه بلغزد، عابدى كه (از عبادت ) ملول و خسته گردد، مؤ منى كه فقير شود، امينى كهخيانت كند، توانگرى كه به فقر در افتد، عزيزى كه خوار گردد، بينوايى كه بيمارشود
ايها الناس سبع مصائب نعوذ بالله ؛ عالمزل و عابد مل ، و مؤ من خل ، و موتمن غل و غنى اقل و عزيزذل و تحقر اعتل ؛ اى مردم ! هفت مصيبت است كه ما از آنها به خدا پناه مى بريم : عالمىكه بلغزد، عابدى كه (از عبادت ) ملول و خسته گردد، مؤ منى كه فقير شود، امينى كهخيانت كند، توانگرى كه به فقر در افتد، عزيزى كه خوار گردد، بينوايى كه بيمارشود.