معنی کلمه اعتقادنامه احمد بن حنبل در دانشنامه اسلامی
اهل حدیث، شیوه فقهی خود را در عقاید نیز به کار می گرفتند و آنها را تنها از ظواهر قرآن و احادیث اخذ می کردند. آنان نه تنها عقل را به عنوان یک منبع مستقل برای استنباط عقاید قبول نداشتند، بلکه مخالف هرگونه بحث عقلی پیرامون احادیث اعتقادی بودند. به عبارت دیگر، این گروه هم منکر کلام عقلی بودند که در آن عقل منبع مستقل عقاید است و هم مخالف کلام نقلی بودند که در آن عقل لوازم عقلی نقل را استنباط می کند. آنها حتی نقش دفاع از عقاید دینی را نیز برای عقل نمی پذیرفتند و با هرگونه اندیشه ورزی در حوزه دین مخالفت می ورزیدند.
معرفی اجمالی احمد
معروفترین چهره این گروه، احمد بن حنبل است. وی در ماه ربیع الاول سال ۱۶۴ هجری در بغداد به دنیا آمد. نسب او از طرف پدر و مادرش عرب و از قبیله شیبان است. حنبل اسم پدربزرگ احمد است و پدرش مـحمد بن حنبل بن هلال می باشد. جد احمد والی سرخس از شهرهای خراسان بود، به همین سبب خانواده احمد ابتدا در خراسان بودند ولی مدتی بعد و در نزدیکی تولد احمد، آنها به بغداد رفتند؛ در نتیجه احمد در بغداد به دنیا آمد. در آن روز در بغداد خلافت عباسی ها حاکم بود. احمد پس از مدت کمی از ورود خانواده اش به بغداد، پدرش را از دست داد و تحت سرپرستی مادرش قرار گرفت. احمد ابتدا به حفظ قرآن و ادبیات عرب پرداخت و در سال ۱۷۹ هجری یعنی وقتی که پانزده سال داشت به تحصیل علم حدیث مشغول شد. هفت سال علم حدیث را در بغداد آموخت و سپس برای کسب بیشتر حدیث به بصره و کوفه و حجاز و یمن، مسافرت کرد. اولین ملاقات احمد با شافعی و در مسجدالحرام مکه بود. او در محضر اساتید مختلفی تحصیل کرد که مهمترین آنها شافعی بود.
عقائد اساسی اهل حدیث
احمد بن حنبل اعتقاد نامه ای دارد که در آن عقاید اساسی اهل حدیث را بیان کرده است:
← ایمان در قول و عمل و نیت
...