معنی کلمه استهزا با تکذیب در دانشنامه اسلامی
استهزای توام با تکذیب قرآن از سوی کافران:•«وما یاتیهم من ذکر من الرحمـن محدث الا کانوا عنه معرضین فقد کذبوا فسیاتیهم انبـؤا ما کانوا به یستهزءون:و هیچ وسیله تذکر تازه ای (مانند سوره یا موعظه یا معجزه ای) از جانب خدای رحمان به آنها نمی رسد مگر آنکه همواره از آن روی گردانند.پس حقّا که (آیات ما را) تکذیب کردند، پس به زودی خبرهای آنچه که به آن استهزا می کردند به آنها خواهد رسید (در برزخ یا قیامت وعده ها را می فهمند).» در این آیات برای کفّار سه خصلت بیان شده است: اعراض، تکذیب، استهزا. آری انسان به تدریج و گام به گام به سقوط کشیده می شود، ابتدا به حقّ بی اعتنایی و اعراض می کند، سپس آن را تکذیب و آن گاه حقّ را مسخره می کند. ولی بدترین حالت و صفت انسان، مسخره کردن حقّ است، لذا در این آیه می فرماید: در آینده، خبرهای مسخره کردن آنان به آنها خواهد رسید. و نمی فرماید: کیفر اعراض و تکذیب به آنان خواهد رسید.
تفسیر آیه
۱. تعبیر به ذکر در آیه اشاره به این واقعیت است که قرآن بیدار کننده و آگاه کننده است، در تمام آیات و سوره هایش، اما این گروه از بیداری و آگاهی فرار می کنند!.۲. تعبیر به الرحمن اشاره به این است که نزول این آیات از سوی پروردگار از رحمت عامه او سرچشمه می گیرد که همه انسان ها را بدون استثناء به سعادت و کمال دعوت می کند.و نیز ممکن است برای تحریک حس شکرگزاری مردم باشد که این سخنان از سوی خداوندی است که نعمت هایش سر تا پای شما را فرا گرفته، چگونه در برابر ولی نعمت خود این چنین اعراض می کنید، و اگر او در مجازات شما عجله نمی کند آنهم از رحمت او است.۳. تعبیر به" محدث" (تازه و جدید) اشاره به این است که آیات قرآن یکی پس از دیگری نازل می گردد، و هر کدام محتوای تازه ای دارد، اما چه سود که اینها با این حقایق تازه ناسازگارند، گویی با همان خرافات نیاکان پیوند همیشگی بسته اند، و با هیچ قیمتی حاضر نیستند با جهل و گمراهی و خرافات وداع گویند اصولا همیشه افراد نادان و متعصب و لجوج با تازه ها، هر چند موجب هدایت و آگاهی و نجات باشد، مخالف اند. ۴. سپس اضافه می کند اینها تنها به" اعراض" قناعت نمی کنند، بلکه به مرحله" تکذیب" و از آن بدتر استهزاء می رسند، می فرماید:" آنها تکذیب کردند اما به زودی اخبار آنچه را به استهزاء می گرفتند به آنان می رسد" و از مجازات دردناک کار خود با خبر می شوند (فَقَدْ کَذَّبُوا فَسَیَأْتِیهِمْ أَنْبؤُا ما کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُنَ ).۵. " انباء" جمع" نبا" به معنی خبر مهم است، و منظور در اینجا کیفرهای سختی است که در این جهان و جهان دیگر دامن گیر آنها می شود، گرچه بعضی از مفسران مانند شیخ طوسی در تبیان این کیفرها را منحصر به کیفر آخرت دانسته اند، ولی غالب مفسران آن را مطلق و شامل هر دو نوع کیفر دانسته اند، و در واقع چنین است، چرا که آیه اطلاق دارد و از این گذشته کفر و انکار بازتاب وسیع و گسترده وحشتناکی در تمام زندگی انسان دارد، چگونه می توان از آن صرف نظر کرد.۶. بررسی این آیه و آیه قبل نشان می دهد که انسان به هنگام قرار گرفتن در جاده های انحرافی به طور دائم التزایدی فاصله خود را از حق بیشتر می کند: نخست مرحله اعراض و روی گرداندن و بی اعتنایی نسبت به حق است، اما تدریجا به مرحله تکذیب و انکار می رسد، باز از این مرحله فراتر می رود و حق را به باد سخریه می گیرد، و به دنبال آن مجازات الهی فرا می رسد.