اداب تعلیم در اسلام

دین اسلام از جمله ادیان تبلیغی و تعلیمی است که در آن بحث تزکیه و تعلیم، ارزش و اهمیت والایی دارد و اولین آیات نازل شده بر محمد نیز با همین مضمون است. این امر از چنان تقدسی برخوردار بود که حتی در مقدس‌ترین مکان مذهبی اسلام، یعنی مسجد، نیز متوقف نشد، بلکه این مکان به محل دایم تبلیغ و تعلیم در سراسر تاریخ اسلام مبدل گشت.

لوح تعلیم در کنار نهاد سر تعظیم پیش یار نهاد

۳۲. «آداب تعلیم در قرآن»، فصلنامه مشکوة، شماره ۷۱، تابستان ۱۳۸۰.

چو موج محو شو اینجا که تخته تعلیم در رسیدن دریا به ناخدا بسته است

ز فیض لطف تو می‌شاید ار دگر اطفال نهند تخته تعلیم در کنار دبیر

مرا مادر به شیرِ عشق پرورد پدر تعلیم در دیوانگی کرد

نخستین معلم در اسلام پیامبر اکرم بود که تعلیم وی بر پایه تعالیم اسلامی بود و نخستین درس‌های آن قرائت قرآن بود، از این جهت نخستین مدارس مسلمانان مساجد آنان بود با توجه به اینکه تعلیم و آموزش خاص مساجد نبود و بسیاری از دانشمندان در خانه‌ها، بیمارستان‌ها، رباط‌ها و جاهای مختلف که حضور می‌یافتند حلقه‌های تدریس را به وجود می‌آوردند؛ سال ۴۵۹ هجری (۱۶۰۶–۱۶۰۷ م) در تاریخ آموزش عصری برجسته به‌شمار می‌آید، در این سال نخستین مدرسه از رشته مدرسه‌های خواجه نظام الملک وزیر بزرگ سلجوقیان ساخته شد و با توجه به عدم متمرکز بودن پیشینه آموزش و عدم برپای حلقه‌های آموزشی در یک جا، این اقدام خواجه باعث نضج و به ثمر رسیدن کار تعلیم در جهات مختلف تمدن اسلامی شد؛ و از طرفی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین پایگاه‌هایی مذهبی و تبلیغاتی شرق اسلام در مقابل جامع الازهر قاهره مرکز خلفای فاطمی که با تبلیغات شدید مذهب اهل سنت را تهدید می‌کرد به مبارزه برخیزد.

اکسیر نظر ورای تعلیم بود تعلیم درین ره سر تسلیم بود

تاریخ افغانستان هرچند پر رویداد نبوده، اما از آرامی هم بسیار فاصله دارد. ناسازگاری میان امیرامان الله و یک بخش بزرگ رعیت وی یکی از ویژگی‌های برجسته این سال است، مسئله مهم دیگر نزدیک‌شدن رابطه میان افغانستان و انگلیس به تنش است. علت‌های اصلی بی‌رغبتی مردم نسبت به امیر در تلاش‌های وی برای اصلاح اداره و اِعمال خدمت اجباری عسکری بر مردم است. وضع مالیات نیز طبق انتظار یک مسئله بسیار مشکل ثابت شده و در عین حال کم‌بود پول، امیر را نگذاشته‌است تا وی پیشرفت چندانی در مسیر اصلاحات خود داشته باشد. با این وجود، پیشرفت‌های شگرفی در بعضی حوزه‌ها صورت گرفته‌است. یکی از موارد برجسته افزایش تعلیم در میان مردم بود. حالا هزاران پسر افغان به مکتب می‌روند و ۲۰۰ تن آن‌ها در خارج به تحصیل می‌پردازند؛ هم‌زمان انتظار می‌رود، تا این دانش‌جویان با گذشت زمان خدمات مدنی و قضایی مؤثر ارایه نمایند.

در نافه زلفت ز دل خون شده تعلیم در پرورش مشک به آهوی ختن ده

داده سبزه نسق باغ مگر کین تعلیم در نظام از قلم آصف دوران دارد

بخش دوم کتاب او شامل جمع‌بندی و تحلیل او از این وقایع است. کاستانیِدا یک محقق مردم‌شناس است و در ابتدای کار مانند بسیاری از انسانهای عادی که وقایع متافیزیکی را تجربه نکرده‌اند، در زمان مواجه شدن با این وقایع دچار نوعی حالات سردرگمی و در عین حال اعتماد می‌گردد. سوالات و پاسخ‌های ردوبدل شده بین او و دون خوآن موید این حالات می‌باشد. او پس از سه سال تعلیم درمی‌یابد وقایعی که در زمان خلسه بر او می‌گذرد ریشه‌ای خارج از ذهن او دارد. کاستانیِدا پس از حدود پنج سال تعلیم در رویارویی با واپسین تجربه خود در این زمینه دچار ترس و وحشتی حاد می‌گردد. ترس کاستانیِدا از رویارویی با این رویداد او را از ادامه طی مسیر به سوی جایگاهی که دون خوآن آن را جایگاه مرد دانا می‌نامد بازمی‌دارد. او خود علت سر باززدن از ادامه آموزه‌ها را ترس از شکست عنوان می‌کند.

در سال ۱۲۴۰ در تهران زاده شد. تحصیلات موسیقی خود را در شعبهٔ موسیقی دارالفنون زیر نظر مسیو لومر انجام داد و پس از فراغت از تحصیل به تعلیم در همان‌جا گمارده شد. سپس برای تکمیل تحصیلات خود به روسیه سفر کرد و در کنسرواتوار سن‌پترزبورگ در کلاس ریمسکی کورساکوف موسیقیدان بزرگ روس به تحصیل پرداخت.

تا کرد ادیب عشق یک نکته مرا تعلیم در راه وفا کردم جان و سرو دل تسلیم

در نخستین اساسنامه انجمن، هدف‌های تشکیل آن، چنین بیان شد: تأسیس موزه و کتابخانه‌ای در تهران، ثبت و طبقه‌بندی آثار ملی ایران، نگهداری مجموعه‌های نفیس در کتابخانه‌ها و موزه‌ها، بهره‌مند ساختن مردم از این مجموعه‌ها از راه تعلیم در مدارس و عرضه آنها در نمایشگاه‌ها، و سرانجام حفظ و احیای صنایع و هنرهای ایرانی.

این آموزشگاه، اولین آموزشگاه فیلم در کشور است که به صورت خوداتکا به فعالیت پرداخته و به صورت مستقل مدیریت می‌شود. این مؤسسه، بدون هیچ سرمایه‌گذاری یا وابستگی به کالج، دانشگاه، نهاد یا انجمن فیلم، تمام خدمات آموزشی و امکانات تعلیم در بخش فیلم‌سازی مدرن و کلاسیک را ارائه می‌دهد.

۱۳ سال پیش گروه نیلوفر سفید پس از جستجوی بسیار در قبایل آب، در جستجوی آواتار نو موفق به یافتن دختر بچه‌ای به نام کورا از قبیلهٔ آب جنوبی می‌شود. پس از ۱۳ سال تعلیم در خفا، کورا تبدیل به یک نوجوان ۱۷ ساله شده‌است که بر عناصر آب، خاک و آتش تسلط پیدا کرده‌است، ولی تسلط او صرفاً از جنبهٔ فیزیکی بوده و فاقد هر گونه ارتباط و تعلیم روحی است. پس از اتمام آموزش آتش‌افزاری تصمیم گرفته می‌شود که او توسط تنزین، پسر کوچک آنگ (آواتار پیشین)، تحت آموزش بادافزاری (که کورا کاملاً از آن عاجز است) و همچنین تعلیم روحی قرار گیرد، اما او به علت مشغولیت در شورای شهر جمهوری موقتاً از این کار خودداری می‌کند. به این علت کورا شبانه از مقر نیلوفر سفید فرار می‌کند و مخفیانه به شهر جمهوری می‌آید. تنزین در ابتدا با حضور او مخالف است، ولی پس از مدتی راضی می‌شود که کورا در جزیرهٔ معبد باد بماند و تعلیم ببیند.

جدیدیست‌ها تبلیغ می‌کردند که مسلمانان در امپراتوری روسیه وارد یک دوره از پوسیدگی شده‌اند و تنها می‌توانند با کسب دانش مدرن اروپایی اصلاح شوند. اگر چه تفاوت‌های قابل توجه ایدئولوژیک در درون این حرکت اجتماعی مشخص بود ولی آن‌ها در استفاده گسترده از رسانه‌های چاپی در ترویج پیام‌های خود را و دفاع از اصول جدید و روش مدرن تعلیم در مدارس رایج امپراتوری روسیه مشترک نقطه نظرهای مشترکی داشتند.