اداب تعلم در اسلام

معنی کلمه اداب تعلم در اسلام در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] آداب تعلم در اسلام. به علت اهمیت و تقدس علم از نظر اسلام آداب و ضوابط خاصی برای تحصیل علم معین شده است. آداب آموزش در اسلام هم به جنبه اخلاقی و ارزشی تعلم و هم به شیوه های تسهیل آموختن و انتفاع بیشتر از عمر و کار علمی نظر دارد. ما در این نوشتار با بهره گیری از آثار بزرگان و استفاده از منابع دینی به اختصار آداب و ضوابط تعلم را از نظر اسلام مورد بحث قرار می دهیم.
به طور کلی در اسلام رسیدن به اهداف به هر اندازه هم که مهم باشند، از هر راهی و با هر وسیله ای مجاز نیست. بلکه باید روش و ابزار رسیدن به هدف نیز پاک و فضیلت مندانه باشد. پیش از شروع به تحصیل برای متعلم پرسش هایی مطرح می شود که پاسخ به آنها بسیار مهم است؛ زیرا نوع پاسخ به پرسش ها در نتیجه کار تاثیر قاطع دارد. پرسش های از این قبیل که چه کتابی بخوانم؟ چگونه درس بخوانم؟ از کجا آغاز کنم؟ معلم شایسته چه خصوصیاتی دارد؟ چه اموری باعث سرعت و کیفیت تعلم می شود؟ شرایط و ضوابط دینی و اخلاقی تحصیل کدام است؟
انتخاب معلم
اگرچه در بینش اسلامی مومن حکمت را بسان گمشده خود نزد هر کس یافت اخذ می کند؛
کلینی، محمد بن یعقوب، الروضة من الکافی، ج۸، ص۱۶۷، تهران:دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم (۱۳۴۸).
دانشی که مایه هدایت و نجات باشد، بدون پرهیزگاری و پاکیزه نگهداشتن خود از آلودگی های گناه میسر نمی شود. حضرت خضر (علیه السّلام) به حضرت موسی (علیه السّلام) سفارش می کند «بر دلت لباس پرهیزگاری بپوشان تا به دانش برسی»
محمدی ری شهری، محمد، علم و حکمت در قرآن و حدیث، ج۱، ص۳۶۰، ح ۱۰۱۷، قم:دارالحدیث چاپ اول (۱۳۷۹)
...

جملاتی از کاربرد کلمه اداب تعلم در اسلام

نحوه تعليم و تعلم در عصر كلينى و پيش و بعد از او، تا عصر شيخ طوسى كه در سال 448 هجرى به نجف اشرف منتقل و در آنجا حوزه علميه را تاسيس كرد، از اين قرار بوده است .
نخستين آداب و آئينهاى مربوط به معلم و شاگرد كه بايد (در امر تعليم و تعلم ) بهعنوان يك امر ضرورى و قطعى مورد توجه قرار گيرد اين است كه در پويائى از علم ويا بذل و اعطاء آن به ديگران ، داراى خلوص نيت باشند (يعنى بايد معلم و شاگرد درمسير تعليم و تعلم در جهت هدفى الهى و انسانى گام بردارند، و هيچگونه شوائبانتفاعى و مادى را با اين هدف الهى نياميزند)؛ زيرا محور و كانون ارزش علم و رفتار هركسى بر قصد و نيت است كه اعمال و رفتار انسان گاهى همچونسفال و كوزه شكسته اى - فاقد ارزش و اعتبار مى شود. و گاهى نيز هميناعمال و رفتار در ظل نيت و جهت يابى ، و هدف گيرى درست و الهى ، همانند گوهرىگرانبها آنچنان داراى ارزش و اعتبار مى گردد كه نميتوان آنرا به علت گرانمايگى ،ارزيابى كرد. و گاهى نيز همين اعمال و رفتار، به خاطر هدف گيريهاى نادرست وغيرانسانى به صورت وزر و وبالى بر دوش انسان سنگينى كرده ، و برگه هاى جرم وگناه فزونترى بر صفحات پرونده اعمال سياه او اضافه خواهد نمود، اگر چه ايناعمال به صورت اعمال واجب و تكاليف حتمى الاجراء او باشد.
112- حجتى ، سيد محمد باقر، آداب تعليم و تعلم در اسلام ، ص 271
31- حجتى سيدمحمد باقر، آداب تعليم و تعلم در اسلام ، ص 65