اجماع عملی

معنی کلمه اجماع عملی در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اجماع عملی اتفاق عملی مجتهدان بر مسأله ای اصولی است که سیره هم نامیده می شود.
در صورتی که اجماع بر حجیت استصحاب نباشد، بلکه فقط اتفاق بر عمل به آن و استناد به آن در مقام استنباط باشد، اجماع عملی است؛ اما اگر علاوه بر اجماع بر عمل و استناد به آن، اجماع بر حجیت استصحاب نیز باشد، اجماع عملی و قولی، هر دو، است. بنابراین، اجماع عملی فقط در آن دسته از مسائل اصولی جریان دارد که در طریق استنباط حکم شرعی قرار می گیرند و معنایی برای اجماع عملی در مسائل فرعی (فقهی) وجود ندارد، زیرا عمل به مسائل فرعی فقهی، بین مجتهد و مقلد مشترک است.
اقوال درباره اجماع مذکور
مرحوم « نایینی » اجماع عملی را غیر از سیره مسلمین و بنای عقلا می داند؛ در حالی که ظاهر کلام مرحوم « مظفر » این است که اجماع عملی همان سیره متشرعه است. مرحوم «نایینی» اعتقاد دارد سیره مسلمانان همان کارهای مسلمانان است که به احکام شرعی پای بند هستند و بنای عقلا استمرار عمل عقلا «بما هم عقلا» است؛ اما اجماع عملی، اتفاق مجتهدان «بماهم مجتهدون»، بر عمل به مسئله ای از مسائل اصولی می باشد.در کتاب « کفایة الاصول » آمده است: «ثانیهما: دعوی اتفاق العلماء عملا بل کافة المسلمین علی العمل بالخبر الواحد فی امورهم الشرعیة کما یظهر من اخذ فتاوی المجتهدین من الناقلین لنا؛ اجماع عملی علما بلکه همه مسلمین بر آن است که در امور شرعی خود به خبر واحد عمل می نمایند، همانند فراگرفتن فتوای مرجع تقلید به واسطه خبر واحد».

جملاتی از کاربرد کلمه اجماع عملی

پولس پس از تعمید دادنِ عده‌ای از رومیان با هدایای (کمک‌هایی که جهت فشارهای اجتماعی که بر مسیحیان وارد می‌شد) گرد آوری شده به اورشلیم رفت. در اورشلیم تعداد زیادی از یهودیانِ افراطی برگردِ او جمع گشته و ازدحام کردند تا او را به قتل برسانند. اما همان‌طور که در ابتدای این مقاله ذکر شد، پولس به عنوان یک شهروند روم باید ابتدا در دادگاه حاضر شده و سپس هر حکمی که لازم بود بر او صادر می‌شد. به همین دلیل سربازانِ رومی به سختی توانستند پولس را از بین آن دسته از یهودیان که به پولس حمله‌ور شده بودند، خارج کنند و سپس او را دستگیر کردند. در این دستگیری او تقریباً دو سال در بازداشت بود. درنهایت پولس درخواست کرد تا او را برای محاکمه به روم بفرستند. این خواسته عملی شد، ولی بعد از اینکه به روم انتقال داده شد به مدت دو سال هم در آنجا به قید ملاقات آزاد زندانی بود تا اینکه سرانجام در زمانِ حکومت نرون که مسیحیان بسیاری از جمله پطرس را به سبب آتش‌سوزی شهر رُم کشته بود، دستور اعدام پولس را نیز داد. در سالِ کشته شدنِ پولس در منابع مختلف اجماع وجود ندارد، چنان‌که تعدادی سال ۶۰ و بعضی ۶۴ و برخی نیز ۶۷ میلادی را مطرح کرده‌اند.
پس از تهاجم آلمان به شوروی در سال ۱۹۴۱ طی عملیات بارباروسا دولت در تبعید لهستان طی توافقی که به نام پیمان سیکورسکی-مایسکی شناخته می‌شود با روس‌ها به اجماع رسیدند که زندانیان لهستانی که شوروی در تهاجم سال ۱۹۳۹ اسیر کرده بود آزاد شده و ارتش آندرس را برای جنگ با آلمان نازی در خاک شوروی تشکیل دهند. پس از اشغال ایران و به دلیل مشکلات زیادی که این نیرو با ارتش شوروی داشت از طریق خاک ایران (مهاجرت لهستانی‌ها به ایران) به جبهه‌های غرب منتقل شدند تا در کنار متفقین غربی به نبرد بپردازد. چند سال بعد در ۱۹۴۴ یک نیروی دیگر به نام ارتش برلینگ از لهستانی‌های مستقر در شوروی به وجود آمد که تحت فرماندهی کمونیست‌ها به نبرد می‌پرداخت.
مردم شریف ایران به اعتدال‌گرایی و دوری از افراط و تفریط رأی مثبت دادند. کانون فکری و اجرایی دولت بر محور اعتدال و عقلانیت بنا خواهد شد. اعتدال‌گرایی به‌معنای توازن میان آرمان و واقعیت و ترجیح منافع ملی بر منافع حزبی و جناحی است. اعتدال‌گرایی بر اجماع ملی، قانون‌گرایی و بردباری در تعاملات سیاسی تأکید می‌کند. بنیان این مرام فکری و عملی، فاصله گرفتن از تخیل و توهم و تمرکز بر تفکر، برنامه، شفافیت و استفاده از تخصص‌هاست. دولت تدبیر و امید نهایت اهتمام خود را به کار خواهد گرفت تا بر مبنای اهداف و روش‌های عقلایی و متناسب با واقعیت‌های موجود، اعتدال را شالوده عملکرد و مدیریت کشور قرار دهد، تهدیدها را کاهش داده و فرصت‌ها را افزایش دهد. اعتدال‌گرایی بر اخلاق و مدارا اصرار می‌ورزد و از طریق گفتگو، تفاهم و تدوین برنامه‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت سعی خواهد نمود شکاف‌های اجتماعی و اقتصادی را به حداقل ممکن برساند.
آنان روش اعتقادی پیامبر را علم « کلام » ، روش انجام احکام عملی را «فقه» و روش تربیتی و اخلاقی پیامبر را تزکیه و احسان می نامند و معتقدند شریعت از چهار منبع قرآن مجید ، سنت رسول خدا ، اجماع امت و اجتهاد اخذ می شود.
حدود جزیرهٔ پایداری هنوز به‌طور قطعی مشخص نشده. چرا که برای محاسبهٔ تعداد پروتون‌ها و نوترون‌های جادویی روش‌های مختلفی وجود دارد که جواب‌های مختلفی به دست می‌دهند. گروهی از نظریه‌پردازان عدد جادویی پروتون‌ها را ۱۰۸، ۱۱۰ یا ۱۱۴ می‌دانند و گروهی دیگر ۱۱۴، ۱۲۰ یا ۱۲۶. اما در مورد تعداد نوترون‌ها اجماع بیشتری وجود دارد و هر دو گروه عدد جادویی نوترون‌ها را ۱۸۴ می‌دانند. آزمایش‌های عملی نیز این عدد را تأیید می‌کنند چرا که صرفنظر از تعداد پروتون‌ها، با نزدیک شدن تعداد نوترون‌ها به ۱۸۴، پایداری ایزوتوپ‌های یک عنصر افزایش میابد. برخی پژوهشگران عدد ۱۲۲ را نیز برای پروتون‌ها جادویی می‌دانند. برآوردهای دیگری مانند عدد اتمیِ ۱۴۲ و عدد جرمیِ ۲۲۸ نیز وجود دارد.
در زمستان ۱۳۷۱ گروهی شامل منوچهر شاهسواری، همایون اسعدیان، منیژه حکمت و بهرام دهقانی اقدام به تأسیس صنف مربوط به دستیاران کارگردان و برنامه‌ریزان سینما کردند. تفکر آن‌ها در راستای تأسیس صنف سینمایی و اجماع همهٔ آن‌ها زیر چتر خانهٔ سینما و به منظور و هدف هویت بخشی به حرفهٔ دستیار کارگردان و برنامه‌ریزی فیلم با تشکیل مجمع عمومی در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۳۷۱ عملی شد.