[ویکی فقه] آثار اخلاص در قرآن. قرآن کریم آثار متعددی را برای اخلاص برشمرده است که به برخی از آنان اشاره می کنیم: قرآن کریم می فرماید:«بلی من اسلم وجهه لله و هو محسن فله اجره عند ربه و لاخوف علیهم و لا هم یحزنون»«کسی که خود را تسلیم محض خدا می کند، از هیچ چیزی نمی هراسد و هرگز دچار ترس و اندوه نمی گردد». بقره/سوره۲،آیه۱۱۲. اعمال خالص، بسان مزرعه ای در منطقه ی مرتفع است که از خطر سیل محفوظ است، و مثل انفاق خالص نیز همانند مزرعه ای در دامنه های کوه و زمین های مرتفع است که همیشه سرسبز و شاداب است و چند برابر محصول می دهد. در قرآن کریم آمده است:«کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می کنند، همانند بذری است که هفت خوشه برویاند و در هر خوشه صد دانه باشد» بقره/ سوره۲، آیه۲۶۱. امیر مؤمنان(ع) یکی از نتایج اخلاص را نجات انسان از پرتگاه ها ذکر نموده است. حضرت یوسف(ع) از جمله کسانی است که اخلاصش مایه ی نجات او گردید. قرآن کریم نجات یوسف(ع) را از گرداب خطرناکی که همسر عزیز مصر بر سر راهش ایجاد کرده، به خداوند نسبت می دهد و می فرماید:«ما بدی و فحشاء را از یوسف دور ساختیم».و باتوجه به این حقیقت که حضرت یوسف(ع) از بندگان مخلص الهی بود، این نکته فهمیده می شود که پروردگار متعال هرگز بندگان مخلصش را در لحظات بحرانی تنها نمی گذارد و کمک های معنوی خود را از آنان دریغ نمی ورزد، بلکه با الطاف باطنی و مددهای غیبی خود بندگان را از گزند حوادث و ظلمت معاصی حفظ می نماید و این در واقع، پاداش خدا به بندگان مخلصش به شمار می رود. تفسیر نمونه، آیه الله مکارم شیرازی، ج ۹، ص۳۷۷ ...
جملاتی از کاربرد کلمه اثار اخلاص در قران
1 - چيزى كه بيش از همه در سراسر اين سوره منعكس است مساءله دعوت به توحيد خالصمـى بـاشـد، تـوصـيـه در تمام ابعاد و شاخه هايش ، توحيد خالقيت ، توحيد ربوبيت ، وتوحيد عبادت مخصوصا روى مساءله اخلاص در عبادت و بندگى خدا بارها در آيات مختلفايـن سـوره تكيه شده است ، و تعبيراتش در اين زمينه آنچنان مؤ ثر است كه قلب انسان رابه سوى اخلاص مى كشاند و جذب مى كند.
ایمان اگر به خوف و رجا کردم استوار اخلاص در نمود وفایم دورو گرفت
در وصف تو آیتی است اخلاص در مدح تو سوره ایست تحمید
و چون مساءله همانطور كه گفتيم مساءله مهمى بود، لذا آن راقبل از سايراحكام ذكر كرد، با اينكه آن احكام هم هر يك در جاى خود بسيار اهميت دارند،مانند عقوق والدين و ندادن حقوق واجب مالى و اسراف و تبذير و فرزند كشى و زنا وقتل نفس و خوردن مال يتيم و عهدشكنى و كم فروشى و پيروى غير علم و تكبر ورزيدن ،وبا اينكه مساءله اخلاص در عبادت را بر اينها مقدم داشت در آخر و بعد از شمردن اينهامجددا همين اخلاص را خاطر نشان ساخته و از شرك نهى فرمود.
باشد که به جایی رسد از عشق خیالی چون از سر اخلاص در این راه قدم زد
حال كه معلوم شد براى سنجش اعمال و اخلاص در آن ميزان على مرتضى عليه السلام استبر عموم مسلمانان و اهل ايمان است كه اعمال خود را در تمام شئون كماليه انسانيه از اعتقادو ايمان و اخلاق و افعال و اعمال با اين ميزان حق سنجيده واعمال آنحضرت را سر مشق علمى و عمل خود قرار داده و آن بزرگوار را ميزان و اسوهشناخته از هر جهت و هر بابت تبعيت و پيروى آن حضرت را بر خود فرض و لازم الاتيانبدانند.
هر که را بود پر از گوهر اخلاص درون چون صدف شد همه تن گوش چو آن مژده شنید
قومی گفتند: اسلام و سنّت است. قومی گفتند: جمع و جماعتست. قومی گفتند: جهاد و هجرتست. قومی گفتند: اخلاص در طاعت و صدق در معاملت است. قومی گفتند: تکبیر اوّل وصف اوّل در نماز بجماعت است.
امّا شرک اصغر دو قسم است دو گروه را: مؤمنان را ریا است در عمل، و ترک اخلاص در آن، و عارفان را التفاتست با عمل و طلب خلاص بآن. امّا اثر آن در مؤمنان آنست که از ایمان ایشان بکاهد، و در یقین ایشان خلل آرد، و در روشنایی بایشان فرو بندد. مصطفی (ص) گفت: سخت میترسیم بر امّت خویش از شرک کهن.
با دقت در روايت فوق در مى يابيم كه حضرت به هر سه مرحله ذكر اشاره دارند: يكى،گفتن لا اله الله ، كه ذكر لفظى است ؛ دوم ، همراه بودن ذكر با اخلاص در نيت ، كهذكر قلبى است ؛ و سوم ، اين كه اخلاص بايد در رفتار شخص اثر گذارد و او را ازگناه باز دارد، كه اين ذكر عملى است .
چواخلاص آوری می باش آگاه که باشد صد خطر ز اخلاص در راه
قابل توجه : چاره اى نيست اشاره كنيم به اينكه اختلافى كه در روايات بينچهل ركعت يا هفتاد، يا 75 ركعت يا چهل روز در مقام اثبات اجر و فضيلت نماز با مسواك برنماز بدون مسواك وجود داشت ، باعث شك در اين روايات نمى شود. شايد آن مسواكى كه درآن منافع دنيايى مقصود است ، آن چيزى است كه دو ركعت نماز با مسواك ،چهل ركعت است ، اما آنچه مقصود از آن ثواب اخروى است ، پس به درستى كه دو ركعت نمازبا مسواك ، معادل هفتاد ركعت يا 75 ركعت يا چهل روز مى باشد، البته بنابراختلافدرجات اخلاص در نيّت .
نورانيت علم و دانش و اخلاص در وجود شيخ به درجاتى او را فرا گرفته كه وقتىفتوايى را به طور غير عمد و به اشتباه جواب داد حضرت ولى عصر (عج ) خود باپيغامى آن را اصلاح فرمود پس از مدتى كه مرحوم شيخ مفيد آگاه شد و در پى آن از دادن فتوا منصرف گرديد.
اگر در آيه گذشته دعوت به اخلاص در دين شده در اينجا مى گويد خداوند درجات شمارا به ميزان اخلاصتان بالا مى برد، آرى او رفيع الدرجات است .
گرت بیخ اخلاص در بوم نیست از این بر کسی چون تو محروم نیست
ما، در اين اقوال متناقض ، به خوبى نگريسته ايم . آنچه يافتيم اين است كه خواسته اندبه واسطه اخلاص در محبت نسبت به خالد و دفاع از وى ، حقيقت را زير پا بگذارند. واللّهعلى مانقول وكيل !
(پس به درستى كه من ، او و نفس خطاكار خود را به تقواى خداى تبارك و تعالى وصيتمى كنم ؛ كه آن وصيت خداى متعال به انسانهاى اولين و آخرين است . و اينكه مراقبت خود رابذل كند و اخلاص در علم و عمل داشته باشد. كه : به درستى مردم همگى هلاك مى شوند،مگر عاملان . و عالمان همگى هلاك مى شوند، مگر عالمان به علم خود و عالمان همگى هلاك مىشوند، مگر مخلصان . مخلصان نيز در معرض خطرى بزرگ قرار دارند و اينكه در هرروز جزئى از قرآن عظيم را با تدبير و تفكر بخواند. در هر روز وصيت مولاى ما اميرالمومنين عليه السلام به فرزندش امام حسن عليه السلام ، سرور جوانان بهشت ، را كهدر نهج البلاغه ذكر شده ، ملاحظه نمايد و به آن و ديگر وصاياى آن حضرت و ائمهمعصومين - صلوات الله عليهم اجمعين - عمل نمايد. رياضت و جهاد با نفس را ترك نكند كهخداى تعالى فرموده : (و الذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا و ان الله لمع المحسنين) (609) (و كسانى كه در راه ما مجاهده كردند، به يقين ما آنان را به راههاى خودهدايت مى كنيم و به درستى كه خداوند با احسان كنندگان است .)
نداند جز اخلاص در وی دعا در آب و گلش نیست بوی ریا
بعضى از صاحبان اين توجيه ، وقتى متوجه عيب گفتار خود شدند كه معنا ندارد مؤ منين راكه داراى ايمان به خداى تعالى و به كتاب او بودند دعوت به پرستش خداى يكتا و بهاين معنا كرد كه بدانند كتاب خدا نازل از ناحيه خداست ، و بدانند كه خدا يگانه است و هيچشريكى ندارد، ناگزير گفتار خود را اينطور اصلاح نمودند كه منظور از اين دعوت ايناست كه شما مؤ منين وقتى ديديد كه مشركين از آوردنمثل قرآن عاجز شدند بر علم خود (و اينكه ميدانيد قرآن از ناحيه خداست و به علم اونازل شده و معبودى جز خدا نيست ) ثبات قدم به خرج دهيد، و معناى اينكه در آخر فرمود:(فهل انتم مسلمون ) اين است كه آيا اين ثباتى كه گفتيم به خرج مى دهيد و بر اسلامخود و اخلاص در آن استوار مى مانيد؟
واجب کند ای دوست که آرم به صد اخلاص در سایه زلف تو مناجات افندی