معنی کلمه ابن اجروم محمد بن محمد در دانشنامه آزاد فارسی
ابن آجروم محمد بن محمد. ابن آجُرّوم، محمد بن محمد ( ۶۷۲ ـ فاس ۷۲۳ق) نحوی و عالم زبان عربی. از قبیلۀ بربر شنهاج و معلم صرف و نحو و قرآن بود. که با تألیف یک اثر معروف او به نام المُقدّمة الاجرومیّه فی مبادی ء علم العربیة، رایج ترین متن درسی دستور زبان عربی است. این اثر بسیار مختصر، و قواعد و مثال های مندرج در آن به سهولت حفظ کردنی است. از این کتاب، صدها نسخۀ خطی، و نیز تفاسیر و شروح بی شماری از آن موجود است. المقدّمة الاجرومیّه در ۱۵۹۲ به زبان لاتین ترجمه شد و از آن پس در فهم غربیان از دستور زبان عربی تأثیر بسزایی داشته است.
معنی کلمه ابن اجروم محمد بن محمد در دانشنامه اسلامی
[ویکی نور] ابن آجروم محمد بن محمد. ابن آجروم، ابوعبدالله محمد بن محمد بن داوود صنهاجی مراکشی(672 -723ق)، نحوی و عالم به قرائات، چون از قبیله بربری صنهاجه برخاسته، غریب نیست که به نام بربری آگروم یا ابن آجروم شهرت یافته باشد؛ به ویژه که سیوطی، به نقل از تذکره ابن مکتوم، می نویسد که وی در 719ق، در فاس به تعلیم مشغول بوده است و سپس تصریح می کند که او به آگروم شهرت داشته است. اگر روایت سیوطی را موثق بدانیم، نظریه کسانی که می گویند ابوعبدالله محمد، توسط نویسندگان متأخر و پس از انتشار و شهرت فراگیر «المقدمة الأجرّومیّة فی مبادئ علم العربیة»، ابن آجروم خوانده شده است، بی اساس می گردد. منابع کهن، معنای کلمه بربری اجروم را «فقیر صوفی» دانسته اند؛ ازاین رو، مشتق ساختن آن از «اگراما»ی یونانی، یا «اگراماریا»ی لاتینی چندان موجه به نظر نمی رسد. از ابن آجروم، شرح حال جامعی در دست نیست. حتی حدود یک قرن و نیم پس از مرگش، به رغم شهرت آجرومیه، سیوطی اظهار می دارد که چیزی از احوال او نیافته است. اینکه تنها می توان گفت که وی احتمالاً در فاس متولد شده و همان جا درس خوانده، پس عازم مکه شده، در عبور از قاهره چندی در آنجا توقف کرده و نزد ابوحیان محمد بن یوسف غَرناطی (د 745ق) تلمذ کرده، در مکه آجرومیه را در برابر کعبه تألیف کرده، عاقبت در فاس رحل اقامت افکنده و در آنجا به تدریس نحو و قرائات پرداخته است. او در صفر 723ق1323/م درگذشت و در باب الحدید که در محله اندلسیان فاس بود، به خاک سپرده شد. اما «بن شنب» در دائرةالمعارف الإسلامیة این محل را باب الجیزیین که امروز باب الحمراء خوانده می شود، دانسته است. ابن آجروم همه شهرت عظیم خود را مدیون کتاب مختصر المقدمة الأجرومیة است. اگرچه سیوطی نوشته است که ابن مکتوم وی را در فرایض، حساب، ادب و قرائات صاحب علم دانسته و چندین کتاب و ارجوزه در قرائات و تجوید به وی نسبت داده، اما چیزی از این آثار به جای نمانده است و از شرحی که گویا بر منظومه شاطبی نگاشته بوده است، نیز اثری در دست نیست. برگرفته از آذرنوش آذرتاش، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج2، ص613، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، 1374. شرح الکفراوی علی متن الآجرومیة بحاشیة الحامدی / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
جملاتی از کاربرد کلمه ابن اجروم محمد بن محمد
۶۸. الاربعینات لکشف انوار القدسیات، قاضی سعید محمد بن محمد مفید القمی، تصحیح نجفقلی حبیبی، با همکاری مرکز پژوهشی میراث مکتوب، ۱۳۸۱
شيخ طوسى در فهرست خود مى نويسد: محمد بن يعقوب كلينى ، كه كنيه اش ابوجعفر بوده است ، مردى ثقه ، عارف به اخبار و احاديث ، و مؤ لف كتابهايى بوده است ؛ از جمله كتاب كافى از سى بخش تشكيل شده و نخستين آن بخش عقل است . آنگاه شيخ به ذكر نام آنها مى پردازد و در آخر مى گويد: بخش روضه ، آخرين آنهاست . و مى گويد: ما را از كتابها و روايات او شيخ ابوعبدالله ، محمد بن محمد بن نعمان ، از ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولويه ، از محمد بن يعقوب آگاه ساخته است .
و از كسانى كه به خدمت حضرت امام زمان عليه السلام رسيده و ديده بودند بنام ابومحمدعجلى است كه يكى از شيعيان زرى به او داد كه به جهت صاحب الامر حج كند و اين عادتشيعيان بود و ابو محمد پيرى بود از صلحاى شيعه او را دو پسر بود يكى عابد وصالح و ديگرى فاسق و بد و ابو محمد حصه از آن زر به فاسق هم داد حكايت كرد كهچون به عرفات رسيدم جوانى ديدم گندم گون خوش روى خوش لباس كه بيش از همهكس به دعا و تضرع مشغول بود چون وقت روانه شدن مردم بود به من ملتفت شده گفت اىشيخ از خدا شرم ندارى گفتم در چه باب يا سيدى و مولاى فرمود حجيه به تو مى دهنداز براى آنكه مى دانى و تو از آن زر به كسى مى دهى كه شراب مى خورد و صرف فسقمى كند و نمى ترسى كه چشمت برود و اشاره به يك چشم من كرد و منخجل شده روانه شدم و چون به خود افتادم هر چند نظر كردم او را نديدم و از آن روز كهخجالت يافتم بر آن چشم مى ترسيدم شيخ الطائفة محمد بن محمد بن النعمان المفيد روايتكرده كه چهل روز تمام نشده بود كه در همان چشمش قرحه اى پيدا شده و نابينا گشت ودانست كه آن جوان حضرت صاحب عليه السلام بوده و او را نشناخته (283).
میرعلی محمد بن میرفخرالدین بن سیدهادی بن تاج‌الدین بن سید محمد بن سید حیدر بن سید محمد (مکی) بن سید غیاث بن سید معصوم بن سید تاج الدین بن سید رضی‌الدین بن سید علی بن سید حسن بن سید محمد بن سید محمد بن محمد فخرالدین بن محمدرضی‌الدین بن سید زید بن سید داعی بن سید حسن بن سید محمد بن سید علی بن سید علی (الحریری) بن سید حسن (ابو محمد الافطس) بن سید علی (اصغر) بن امام زین‌العابدین.
خاتمهٔ کتابِ لطیفهٔ غیبیّه از محمد بن محمد دارابی شیرازی از دیگر گردآوری‌های مستقلی است که موجود است.
محمد بن محمد بن نعمان معروف به (شيخ مفيد) يا (ابن معلم ) پيشوا و استاد علماىشيعه است كه زمانى زعامت شيعيان به او منتهى گرديد. تمام كسانى كه بعد از او آمدنداز محضرش و از آثار ماندگارش بهره ها بردند. حدود دويست كتاب و اثر فقيه و محققژرف نگر به جاى مانده است كه به منزله دائرة المعارف بزرگ اسلامى و شيعى محسوبمى شود.
در اين روز، سنه 776، وفات يافت در دمشق ، (ابوجعفر محمد بن محمد بويهى )معروف به (قطب رازى ) و آنجناب منسوب است بسلاطين (بنى بويه ) چنانچه(محقق كركى ) فرموده يا ببابويه قمى چنانچه از (شيخ شهيد)نقل شده و اصلش از ورامين رى است و از مصنفات او است : محاكمات و شرح شمسيه و شرحمطالع و حاشيه بر قواعد علامه و غيره و او از تلامذه (علامه حلى ) است و قواعد رابخط خود نوشته و (علامه ) در پشت همان قواعد، اجازه براى او نگاشته و (قطب )به شيخ (شيخ مفيد) اجازه داده و (شيخ شهيد) و ديگران تصريح كرده اند كه او ازبزرگان علماى اماميه است و از او تجليل تمام نموده اند و علماى عامه نيز از اوتجليل و توقير نموده اند و در تراجم او را ذكر كرده اند و (مير سيد شريف ) بر اوتلمذ كرده . جناب مير سيد محمد باقر، قطب رازى را در روضات الجنات از علماى عامهگرفته و بر آن نيز اصرار بليغى نموده و شيخ ما (محدث نورى ) در (خاتمهمستدرك ) انتصار از قطب كرده و كلمات (سيد) را رد كرده و اعتراضات بسيار بر اونموده ، هر كه طالب است بآنجا رجوع نمايد. (( غفرالله لنا و لهم براءفته و جمعنا واياهم فى مستقر رحمته . ))
وسیلة الرضوان اثری است نوشته «شمس الدین محمد بن محمد بدیع بن ابی طالب بن ابی القاسم» یا به اختصار شمس الدین محمد رضوی وی این اثر را پیرامون معجزات و کرامات نقل شده از امام هشتم شیعیان در دوران شاه طهماسب دوم نگاشته‌است. وی در این اثر می‌نویسد: «به خاطر این تراب اقدام زوّار کرام و خدام ذوی الاحترام این روضه ملائک مقام رسید که چون مدت‌های مدید و عهدهای بعید است که حقیر و آبای این حقیر در مشهد مقدّس رضوی در خدمت جدّ بزرگوار خود ساکن و معجزات و خوارق عادات بسیاری که در اکثر اوقات به زوّار سکنه این ارض اقدس روی داده و مشاهد خاص و عام گردیده و کسی در مقام ضبط آنها در نیامده و مثل عقد مروارید از هم‌گسسته و پراکنده شده و هریک دانه به تعب بسیاری به دست کسی افتاده و آن را در گنجینه سینه خود ضبط نموده»
9 - شيخ مفيد قمى : شيخ المشايخ محمد بن محمد بن نعمان بن عبدالسلام بن جابرين بنسعيد عكبرى قمى از اجله مشايخ طايفه و اعاظم و اساتيد علماى فرقه اماميه بود. در فقهو كلام ، درايت داشته و اعلم (67) اوثق (68) عصر خود شناخته شده است . درسال يازدهم ذى قعده 336 در عكبر متولد و در 27 رمضانسال 413 رحلت نمود.
186- ر.ك : المفيد، محمد بن محمد بن نعمان ،، الارشاد، ص 361 - 356 ؛ امين ، سيدمحسن ، سيره معصومان ، ترجمه على حجتى كرمانى ،، ج 6، ص 400 - 367.