ابن ابی الحریش

گروه دیگری از نویسندگان معتقدند گرچه اهل حق خود را مسلمان و شیعه می‌داند و مانند شیعیان به ائمه هدی اعتقاد دارند، ولی اساس مذهب آن‌ها صرفاً اسلامی نیست بلکه مجموعه‌ای است از عقاید و تعالیمی که تحت تأثیر افکار زرتشتی، مسیحی، مانوی و کلیمی بوده‌است. آن‌ها نشانهٔ بارز تشیع در این مسلک را اعتقاد به وجود علی ابن ابی‌طالب می‌دانند، ولی معتقدند ایمان و اعتقاد پیروان اهل حق دربارهٔ علی ابن ابی‌طالب از حد متعارف خارج شده و به درجه غلو رسیده‌است.

با چشم‌پوشی از اختلافات عقیدتی، این اثر حاوی گزارش‌های مفصل تاریخی است. ابن ابی‌الحدید در تدوین این گزارش‌ها از منابعی چون کتاب الاغانی ابوالفرج اصفهانی، سیرهٔ ابن هشام و تاریخ طبری بهره جسته‌است و نیز از برخی منابع نادر استفاده کرده که امروزه از میان رفته یا در دسترس قرار ندارند.

نهج‌البلاغه گزیده‌ای از خطبه‌ها، نامه‌ها و سخنان کوتاه علی ابن ابی‌طالب است که شخصی به نام سید رضی در قرن چهارم هجری قمری براساس ذوق ادبی خویش از نامه‌ها و خطبه‌های علی فراهم آورده‌است. از جمله شاخصه‌های این کتاب، ترجمه‌های متعدد آن است.

نَجَف (به عربی: مدينة النجف یا النّجف الأشرف) یکی از شهرهای مهم عراق و مرکز استان نجف در کشور عراق است. حرم علی ابن ابی‌طالب، خلیفه چهارم و نخستین امام شیعیان در این شهر جای گرفته است. این شهر از مقدس‌ترین شهرهای شیعیان و مرکز قدرت سیاسی و حوزه های علمیه شیعیان در عراق به‌شمار می‌رود.

افرادی که محمد بن رافع از آنها استماع حدیث می‌کرده عبارتند از: «سفیان بن عیینه، معن بن عیسی، ابن ابی‌فدیک، ابابکر بن ابی اویس، عبدالله بن ادریس، وکیعا، ابن‌نمیر، ابامعاویه، ابا اسامه، یونس بن بکیر و حسین جعفی»

همچنین نقل شده‌است که کنیزی یکی از اطفال صادق را از هول دیدن صادق انداخت و آن کودک جان داد. صادق با گمان اینکه که کنیز از او ترسیده‌است او را آزاد کرد. همچنین نقل شده‌است که وقتی خبر مرگ فرزندش اسماعیل را به او دادند، مهمان داشت اما شکیبایی‌اش را از دست نداد و همچنان به پذیرایی ادامه داد. از یعقوب سراج نقل شده‌است که صادق با پاره شدن بند کفشش پای برهنه به راهش ادامه داد. ابن ابی یعقور کفش خودش را از پا درآورد و به او داد، اما صادق عتابش کرد که؛ «صاحب مصیبت بر تحمل مصیبت سزاوارتر است».

یکی از سخنان محمد(ص) در مجموعه امام بخاری می‌گوید که محمد(ص) می‌گوید «نباید بگوید من از یونس بهترم». ابن ابی السلط، یکی از معاصران محمد(ص)، تعلیم می دهد که اگر یونس با خدا دعا نمی کرد، تا روز قیامت در ماهی گرفتار می ماند، اما یونس به خاطر نمازش «تنها چند روز در شکم ماهی ماندگار شد».

بنا به روایت احمد ابن ابی یعقوبی مؤلف کتاب البلدان دوران اسلامی، این قلعه مرج القلعه نامیده شده که به وسیله لاشه سنگ، ملات گچ و آجر ساخته شده است.

از سنگ‌های نهبندان برای سنگ‌فرش صحن‌های حرم علی ابن ابی طالب در نجف نیز استفاده شده است.

علی بی‌درنگ بعد از جنگ جمل، معاویه ابن ابی‌سفیان را برکنار کرد. معاویه نامه‌ای به علی فرستاد و به او پیشنهاد کرد که حکومتش را به شرطی می‌پذیرد که در جایگاه خود باقی بماند و فرمانداری مصر را هم در دست بگیرد. چون علی این درخواست را نپذیرفت، معاویه به علی اعلام جنگ کرد. علی در ذیحجهٔ ۳۶ هجری سپاهی در عراق فراهم آورد و آن را روانهٔ صفین کرد و چند زد و خورد میان سپاه علی و معاویه صورت گرفت. تا آغاز ماه محرم که جنگ متوقف شد، یک ماه میان دو سپاه گفتگو صورت گرفت ولی در صفر ۶۵۷ میلادی، جنگ دوباره از سر گرفته شد که در کل این جنگ سه ماه طول کشید. هنگامی که به نظر می‌رسید سحرگاه فردا علی پیروز خواهد شد، سپاهیان معاویه به پیشنهاد عمرو عاص قرآن به سرنیزه‌ها آویختند و درخواست کردند تا جنگ ادامه پیدا نکند و در مقابل کار به داوری بر اساس قرآن گذاشته شود. این کار سپاه علی را دچار سردرگمی و تردید کرد. در حالی که علی بر ادامه جنگ اصرار داشت اما وی با تهدید سپاهیانش ترک جنگ را پذیرفت و به ناچار به «حکمیت» تن داد. معاویه پیشنهاد کرد که هر دو طرف، داوری را برگزینند تا با هم به تصمیمی بر پایهٔ قرآن برسند و این تصمیم برای هر دو بی‌درنگ اجرا شود. اشعث بن قیس و قاریان به ابوموسی اشعری برای داور بودن رأی دادند؛ ابوموسی مخالف علی بود و پیش‌تر، مردم کوفه را از یاری علی بازمی‌داشت. علی تحت فشار مجبور به انتخاب ابوموسی شد. توافق حکمیت حدوداً ۲ اوت ۶۵۷ منعقد شد.