فناروز. [ ف َ ] ( اِخ ) نام جایی و محلی است از سمرقند که شراب آنجا نیکو میشود. ( برهان ). مؤلف انجمن آرا این نام را تصحیف «فیاروز» میداند : باز تویی رنج باش و جان تو خرم با نی و با رود و با نبیذ فناروز.رودکی.رجوع به فیاروز شود.
معنی کلمه فناروز در فرهنگ فارسی
محلی بود درسمرقند که شراب آن معروف بود [ باز تو بی رنج باش و جان توخرم با نی و با رود و با نبید فنا روز.] توضیح اسدی این کلمه را در ردیف لغات مختوم به [ ز ] آورده است و باحتمال قوی نالوالفوارس مترجم سندبادنامه بفارسی بامر نوح بن منصور منسوب بهمین فناروز است چه دریک نسخه ماخذ چاپ احمد آتش از سند بادنامه ظهیری [ فناروزی ] و در نسخه دیگر [ فیاروزی ] و بالاخره در نسخه ای دیگر [ فناوندی ] آمده و ناشر کتاب [ فناروزی ] را انتخاب کرده است و بجا است ( سندنامه ظهیری .چا.احمد آتش ص ۲۵ متن و حاشیه ) و نیز همین نام است ظاهرا که در غرراخبار ملوک الفرس به [ قنارزی ] تصحیف شده آنجا که در ترجمه رساله پهلوی خسرو کواتان و ریدک در انواع شراب خوب گوید : [ العنبی الذی جمع حسن اللون و تمام الصفائ ... و خیره البلخی و المروروذی و البوشنجی و البستی و الجوری و القنارزی والدرغمی ] ( خسرو قبادیان و ریدک وی . ترجمه م . معین مجله آموزش و پرورش سال ۱۳۲۲ ۱۴ ص ۲۵۸ ) و بیت رودکی این معنی را تایید کند . در نسبت خواجه عمیدابوالفوارس مترجم سند بادنامه در تعلیقات چهار مقاله قزوینی و نیز در لغت نامه دهخدا ( ابوالفوارس ) [ قناوزی ] آمده و اصلا چنین نسبتی شناخته نیست . آقای مینوی در حاشیه نسخه شناخته نیست . آقای مینوی در حاشیه نسخه خود یادداشت کرده اند : [ ظ. قنارزی و قنارز قریه ای از قرای نیشابور بوده ( سمعانی ) ] هر چند [قنارز] وجود داشته ولی در ماخذی نسبت وجود انگور خوب و شراب عالی بدان داده نشده در حالی که رودکی و اسدی این نسبت را به [ فناروز] داده اند اما انتساب خواجه ابوالفراس چنانکه گفته شد- یک صورت از سه صورت مسطور در سه نسخه سند باد نامه ظهیری صریحا [ فناروزی ] و دومی بجای [ ن.] [ی.] دارد و سومی از هر دو شکل مورد بحث دور است . ( برهان قاطع مصحح م . معین ج . ۲۲۱:۵ ) نام جایی و محلی است از سمرقند که شراب آنجا نیکو می شود .
جملاتی از کاربرد کلمه فناروز
کتاب سندبادنامه به فرمان نوحبن نصر سامانی در سال ۳۳۹ هجری قمری توسّط ابوالفوارس فناروزی به فارسی سادهٔ دری ترجمه شدهاست. این ترجمه از بین رفتهاست.