معنی کلمه فرقه دموکرات کردستان در دانشنامه آزاد فارسی
گروه خودمختاری طلب میانۀ دهۀ ۱۳۲۰ش. در شهریور ۱۳۲۴ش، فرقه یا حزب دموکرات کردستان به رهبری قاضی محمد با صدور بیانیه ای در مهاباد اعلام موجودیت کرد. این تشکیلات پیش از آن جمعیت رستاخیز کردستان خوانده می شد. در این بیانیه، خودمختاری داخلی، استفاده از زبان کردی در مدارس و ادارات، برخی خواسته های محلی دیگر و بعضی اصلاحات اجتماعی و اقتصادی درخواست شده بود. در آذر ۱۳۲۴ قاضی محمد در تظاهراتی تشکیل حکومت کردستان را اعلام کرد. در بهمن همان سال مجلس ملی کردستان تشکیل شد و با اعلام جمهوری خودمختار کردستان در مهاباد، قاضی محمد به عنوان صدر جمهوری، محمدحسین سیف قاضی به سِمت وزیر جنگ و ملامصطفی بارزانی که از عراق رانده شده بود، به عنوان فرماندۀ کل ارتش کردستان انتخاب شدند. تشکیل فرقۀ دموکرات کردستان و استقرار حکومت خودمختار با تشویق و پشتیبانی روس ها صورت گرفت که پس از پایان جنگ جهانی دوم هنوز در ایران حضور داشتند. روس ها مانع از ورود نیروهای نظامی ایران به مناطق کردنشین غرب کشور شدند. سرانجام درپی توافق نخست وزیر وقت، احمد قوام، با شوروی و قطع حمایت روس ها از فرقه، در زمستان ۱۳۲۵ ارتش وارد مهاباد شد. سران فرقه تسلیم شدند و با اعدام قاضی محمد، سیف قاضی و صدر قاضی برادر قاضی محمد حکومت خودمختار فرقۀ دموکرات پس از قریب یک سال از میان رفت.