عمر بن هبیره

معنی کلمه عمر بن هبیره در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] ابن هبیرۀ فزاری، شهرت چند تن از امیران عرب در روزگار امویان بوده است. نیای آنان معیه یا معاویه بن سکین و نیای مادری آنان کعب بن حسان بن شهاب رئیس بنی عدی در روزگار خود بود.
اینان از بنی فزاره (از اعراب عدنانی) بودند و در بیابان های شمال جزیرة العرب و شامات می زیستند، پس از امارت یافتن عمر بن هبیره (نخستین فرد نامور این خاندان) در عراق، فرزندان و نوادگان وی در این سرزمین و از جمله در بصره ماندگار شدند، از وی سه فرزند با نام های یزید، سفیان و عبدالواحد بازماند. عمر بن هبیره که برای تمایز وی از فرزندش او را ابن هبیرۀ اکبر نیز گفته اند. درگذشت او را حدود ۱۰۷ (ه. ق) ذکر کرده است؛ اما از تاریخ تولد و نیمۀ اول زندگی او اطلاعی در دست نیست، وی در روزگار امارت حجاج بن یوسف، به خدمت او درآمد و بلندآوازه شد.
ارتباط با حجاج بن یوسف
ابن هبیره در سال ۷۷ق/۶۹۶م مطرف بن مغیره بن شعبه، عامل مداین را که بر عبدالملک بن مروان و حجاج بن یوسف ثقفی شوریده بود، و باعث ناآرامی هایی در آنجا شده بود را به قتل رساند و سرش را برای حجاج فرستاد.
ارتباط با رومیان
ابن هبیره در سال ۹۷ق/۷۱۶م با رومیان در دریا نبرد کرد و آنان را پراکنده ساخت. در سال ۱۰۰ (ه. ق) از طرف عمر بن عبدالعزیز والی جزیره (شمال بین النهرین) شد و در همین سمت بود که در سال ۱۰۲ (ه. ق) از ناحیۀ ارمنستان بر رومیان تاخت و آنان را شکست داد و گروه بسیاری (به روایتی ۷۰۰تن) از آنان را اسیر کرد. در همین سال یزید بن عبدالملک وی را به فرمانروایی عراق و خراسان گمارد. اما وقتی که هشام بن عبدالملک به خلافت رسید (۱۰۵ق/۷۲۴م)، ابن هبیره را از امارت - عراق و خراسان عزل کرد و خالد بن عبداللـه قسری را به جای او گماشت. خالد به فرمان هشام، وی را بازداشت کرد و به شکنجۀ او پرداخت، اما ابن هبیره پس از چندی به کمک یارانش از زندان گریخت و به شام رفت و از ابن هشام خلیفۀ اموی تقاضای عفو نمود. خلیفه نیز به وساطت مسلمه بن عبدالملک او را بخشود، از آن پس تا هنگام مرگ؛ یعنی سال ۱۰۷ (ه. ق) در شام می زیست.
اقدامات اساسی ابن هبیره
...

جملاتی از کاربرد کلمه عمر بن هبیره

مسلم همدم و هم‌نشین فرماندار عراق، عمر بن هبیره الفرازی شد و در ۷۲۲/۷۲۳ به عنوان فرماندار خراسان گماشته و جایگزین سعید بن عمر حرشی شد. او زمانی حساس در خراسان آغاز به کار کرد، زیرا ناآرامی‌های گسترده در میان ایرانیان و ترک‌های مناطق تازه‌تسخیرشدهٔ فرارود توسط حرشی به گونه‌ای وحشیانه سرکوب شده بود.
در خصوص ریشه‌شناسی واژهٔ «مروست» و اینکه این واژه به چه شکل به وجود آمد و به چه معنا می‌باشد و علت این که این نام را بر این منطقه قرار داده‌اند در کتب تاریخی زیادی به شکل‌ها و تعاریف مختلفی به آن پرداخته شده‌است و با بررسی‌های به‌عمل آمده و تحقیقات صورت گرفته آنچه که به واقعیت نزدیک‌تر می‌باشد این گونه است که به سال (پیش از سال ۱۳۲ هجری قمری) عمر بن هبیره فزاری، معن بن زائده را که در شجاعت و سخا ثانی حاتم طائی است، از جانب دیگری روانهٔ فارس نمود پس معن با سپاه عبدالله بن معاویه در مرو شاذان که اکنون او را مروست گویند جنگ نمود و شکست فاحش بر سپاه عبدالله افتاد و یکنفر از اولاد ابولهب در آن جنگ کشته شد و فرموده اهل بیت طهارت که «یکنفر از بنی هاشم در مرو شاذان مدفون شود» «یقتل رجل من بنی هاشم بمروالشاذان» به صحت پیوست … (ص ۱۹۷)