عبدالله بن صلت قمی

معنی کلمه عبدالله بن صلت قمی در دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] کلید واژه: یاران امام رضا علیه السلام، یاران امام جواد علیه السلام، عبدالله بن صلت قمی،
بر هیچ انسان اندیشمند و اهل تحقیق پوشیده نیست که یکی از مهمترین عوامل ماندگاری دین، تلاش ها و رنج هایی بود که جمعی از مردان الهی متحمل شدند تا چرغ فروزنده دین و دیانت روشن بماند.
در این راستا، گروهی که نقش برجسته و ممتازی داشتند، محدثان و روایتگرانی هستند که آثار و اخبار اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام را همانند گوهرهایی گرانبها به نسل های بعدی رسانیدند؛ بنابراین معرفت و شناخت این چهره های گمنام تاریخ حدیث و فقه شیعی، بر دست اندرکاران تحقیقات کاری است ارزشمند و راهگشا.
یکی از این چهره ها و ستاره های آسمان علم و حدیث، در شهر قم «عبدالله بن صُلت قمی» است؛ که کنیه اش ابوطالب و نسبتش قمی است.(1) درباره تاریخ ولادت او نمی شود نظریه قاطعی ابراز کرد؛ ولی می توان حدس زد که در نیمه دوم سده دوم هجری چشم به جهان گشود.
ابوطالب قمی برای عمق بخشیدن به معرفت و دانش خویش، از محضر استادانی بزرگ که در رأس آن ها امام معصوم علیه السلام قرار داشت، نهایت استفاده و فیض را برد و از هیچ تلاشی کوتاهی نکرد.
در این بخش به نام جمعی از استادان روایتی او اشاره می کنیم:
فضل بن شاذان در ستایش از او چنین می گوید: «از جمعی از مردم، که با هم آهسته گفتگو می کردند، شنیدم که یکی از آنان گفت: در این کوه مردی است به نام ابن فضال، عابدترین انسان روزگار است که ما دیده ایم و به یاد داریم».(7)
از امتیازات یک عالم دین شناس، آن است که همان گونه که خود از دیگران بهره های علمی برده، دانسته هایش را در قالب گفتار یا تألیف کتاب به دیگران انتقال دهد زیرا این روشنی پسندیده و مایه حیات علم است.

جملاتی از کاربرد کلمه عبدالله بن صلت قمی

در حوزه قدیم قم، ادبیات عرب مورد توجه اساتید بود. کتاب‌های «الشعر و الشعراء» و «النحو» اثر ابوجعفر برقی، از آثار در زمینه ادبیات بود که در حوزه تدریس می‌شد. در حوزه علوم قرانی، کتابی را که ابوطالب عبدالله بن صلت قمی نوشته بود، مورد توجه این حوزه قرار گرفت. کتاب التنزیل و التعبیر اثر ابوعبدالله برقی و نیز کتاب دیگرش التفسیر و همین‌طور کتاب تفسیری حسن بن خالد در ۱۲۰ جلد که حسن عسکری آن را املا کرده بود، از آثاری است که در این حوزه شکل گرفته بود. در مورد کتاب‌های فقهی، نیز محدثان قمی آثار بسیاری نوشته بودند که به کتاب‌هیا محمد بن حسن صفار و سعد بن عبدالله شاعری می‌توان اشاره کرد. تفسیر علی بن ابراهیم قمی نیز در این دوره نگارش یافت که بعدها پایه تفاسیر بسیاری قرار گرفت. کتاب‌های الجبر و التفویض و همین‌طور کتاب مایفعل الناس حین یفقدون الامام، از آثار در زمینه کلام است که در این حوزه مورد توجه قرار گرفته‌است. کتاب الغیبه حمیری، دیگر کتاب در این موضوع است. علوم تاریخ و جغرافیا، تراجم و علم رجال نیز در این حوزه مورد اهمیت قرار می‌گرفت. امروزه در حوزه علمیه قم، دروس فقه، اصول فقه، فلسفه، کلام، تفسیر قرآن، علوم قرآنی، ادبیات عرب، رجال، درایه و اخلاق از دروس اصلی به حساب می‌آیند. برخی دروس چون ریاضیات و نجوم نیز از درس‌های تدریس شده در حوزه علمیه قم بوده‌اند.