عبدالله بن زبیر بن عوام

عبدالله بن زبیر بن عوام (۱–۷۳ ه‍.ق — مه ۶۲۴ — اکتبر/نوامبر ۶۹۲) رهبر خلافتی بود که در مکه برای رویارویی و کنار زدن خلافت اموی از سال ۶۸۳ میلادی تا هنگام مرگ ابن زبیر برپا شده بود. او پسر زبیر بن عوام و اسما بنت ابوبکر بود و به قبیلهٔ قریش تعلق داشت و رهبری این قبیلهٔ بزرگ و مهم مسلمانان را برعهده داشت. او نخستین کودکی بود که از مهاجرین زاده می‌شد. او در جوانی همراه با پدرش در در فتوحات مسلمانان شرکت کرده بود و در سوریه و مصر جنگیده بود و بعدها به ترتیب نقشی محوری در فتوحات شمال آفریقا و مناطق شمالی ایران در سالهای ۶۴۷ تا ۶۵۰ به‌دست مسلمانان ایفا کرد. در هنگام فتنه اول، او در کنار خاله‌اش عایشه علیه خلیفه وقت، علی بن ابی طالب جنگید. گرچه در دوران خلیفه بعدی، معاویه کمتر در مورد ابن‌زبیر چیزی نوشته‌شده اما او به عنوان یکی از اشخاصی که مخالف تعیین یزید به عنوان جانشین به‌دست معاویه بوده‌اند، شناخته گردیده‌است. ابن‌زبیر همراه با گروه بزرگی از قریش و انصار رهبری مسلمانان ساکن حجاز (عربستان غربی) را در مخالفت با موروثی شدن خلافت به‌وسیلهٔٔ بنی‌امیه برعهده داشت.