عبدالله اصغر

حسن، زادهٔ ۶۲۵، دومین امام شیعیان است و پس از کشته شدن علی برای چند ماه خلافت را نیز بر عهده داشت و در سال ۵۰ هجری قمری بر اثر مسموم شدن توسط یکی از اهل بیت خود به نام جعده و با تحریک معاویه درگذشت. حسین، زادهٔ ۶۲۶، سومین امام شیعیان بود که یزید بن معاویه او را مورد آزار و اذیت شدید قرار داد. در روز دهم محرم سال ۶۸۰، حسین با گروه اندک یاران خود در برابر لشکر خلیفه یزید صف آرایی کرد و تقریباً همه آنها در نبرد کربلا کشته شدند. سالروز کشته شدن او روز عاشورا نامیده شده و روز عزاداری و برگزاری مراسم مذهبی شیعیان است. در این نبرد برخی دیگر از فرزندان علی نیز کشته شدند. طبری نام آنها را در تاریخ خود آورده‌است: عباس بن علی دارنده علم حسین، جعفر، عبدالله و عثمان که هر چهار تن پسران علی از ام البنین بودند و ابوبکر (به نام «محمد الاصغر یا محمد صغیر» نیز شناخته می‌شود). با این حال، تردیدهایی وجود دارد که آیا ابوبکر بن علی در این نبرد کشته شده‌است یا خیر. برخی از مورخان نام دیگر پسران علی را که در کربلا کشته شدند از جمله ابراهیم، عمر و عبدالله اصغر اضافه کرده‌اند. دخترش زینب - که در کربلا بود - به اسارت لشکر یزید درآمد و بعدها در افشای آنچه بر حسین و یارانش گذشت نقش بسزایی داشت. فرزندان علی از فاطمه با عناوینی افتخاری چون شریف یا سید شناخته می‌شوند. شریف به معنای «نجیب» و سید به معنای «رب» یا «آقا» هستند. فرزندان علی و فاطمه به‌عنوان اولاد محمد، هم مورد احترام اهل سنت و هم شیعیان هستند.

حسن و حسین تنها نوادگان مرد پیامبر بودند که نسل‌های بعدی از آن‌ها به‌وجود آمدند. ازاین‌رو، هر شخصی که می‌گوید نسب او به پیامبر می‌رسد، یا با حسن نسبت دارد یا با حسین. حسن و حسین از این نظر با برادرخوانده‌های خود، نظیر محمدِ حَنَفیّه، هم تفاوت دارند. شَهاری صَنعانی، از علمای زیدیه، ضمن تأیید روایتی از پیامبر اسلام که خلفای پس از خود را ۱۲ نفر از قریش گزارش کرده است، در توجیه و هماهنگی روایت با عقاید زیدیه، منظور از ۱۲ نفر را، ۱۲ نسل از نسل پیامبر دانسته است که ۶ نسل آن از حسن مجتبی و ۶ نسل دیگر از حسین بن علی بوده است. وی در جای دیگر، با اشاره به روایتی از محمد که امامان پس از پیامبر اسلام همگی از قریش هستند، فرزندان حسن و حسین بودن را شرطی از شروط امامت ذکر می‌کند. از میان فرزندان حسن، زید مأمور صدقات رسول خدا بود و در زندگی نود سالهٔ خود، مناصب حکومتی بسیاری را صاحب بود. حسن بن حسن ملقب به حسن مُثَنّیٰ نیز والی صدقات علی بن ابی‌طالب بود. از فرزندان حسن، چند تن در واقعهٔ کربلا نیز حضور داشته‌اند. عمرو، ابوبکر و قاسم از کشتگان نبرد کربلا به‌شمار رفته‌اند و حسن بن حسن نیز از مجروحان نبرد کربلا نام برده شده است. فرزندی دیگر به نام عبدالله اصغر به او نسبت داده‌اند که در کربلا در خردسالی کشته شد. عبدالرحمن نیز با حسین بن علی در سفر حج همراه بود و در ابواء از دنیا رفت. نسل حسن بن علی از چهار فرزندش، حسن، زید، عمرو و حسین اثرم امتداد یافت و بعدها نسل حسین اثرم و عمرو منقرض شد. اسامی همسران، کنیزان و فرزندان وی، به صورت تجمیعی از منابع، به شرح ذیل است: