معنی کلمه سید حمیری در دانشنامه اسلامی
از برجسته ترین شاعران شیعه که در عراق می زیست و مورد عنایت خاص ائمه، بخصوص امام صادق علیه السلام بود. در مدح اهل بیت و مرثیه سیدالشهدا علیهم السلام و شهدای کربلا، آثار برجسته ای سروده است.
نامش ابوهاشم، اسماعیل بن محمد الحمیری بود. در سال 105 ه به دنیا آمد. خانواده اش از محبت اهل بیت دور بودند اما خودش شیفته آل علی بود و هنر و زبانش را وقف آن دودمان پاک کرد.
امام صادق علیه السلام به او فرمود: «سمتک امک سیدا، وفقت فی ذلک و انت سید الشعراء» مادرت تو را «سید» نامید، در این باره موفق شدی و تو سالار شاعرانی. سید حمیری، علاوه بر چیرگی در شعر و ادب در علوم قرآنی، تفسیر، حدیث و کلام نیز چهره ای بارز بود و نامش در کنار نام عالمان بزرگ مطرح است.
اما زبان شعری او در مدح دودمان پیامبر و هجو و رسواکردن بنی امیه، بسیار نافذ و بران بود. مجموعه شعر او نیز (دیوان السید الحمیری) چاپ شده است.
حضرت صادق علیه السلام در منزل خود او را نشاند و خانواده امام، پشت پرده نشستند. امام از او خواست در سوگ حسین علیه السلام شعر بخواند. او هم مرثیه ای خواند، با این مطلع: امرر علی جدث الحسین فقل لاعظمه الزکیه.
و امام صادق علیه السلام گریست و صدای ناله از خانه آن حضرت بلند شد تا حدی که به او گفتند: دیگر بس است. او نیز شعرش را متوقف کرد. سرانجام، در رمیله بغداد در سال 173 ه وفات یافت.
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.