سنگ بیرونی

سنگ‌های آذرین بیشتر به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند. سنگ آذرین متشکل از قطعات سنگ شکسته که مستقیماً توسط فرایندهای آتشفشانی (آذرآوار) ایجاد شده است، در دسته سنگ آذرآواری طبقه‌بندی می‌شود. سنگ‌های آذرآواری بیشتر بر اساس میانگین اندازه قطعه (سنگ آواری) و اینکه آیا قطعات عمدتاً بلورهای معدنی جداگانه، شیشه آتشفشانی یا یا تکه‌های سنگ هستند، طبقه‌بندی می‌شوند. طبقه‌بندی‌های بیشتر، مانند ترکیب شیمیایی نیز ممکن است به‌کار رود. سنگ‌های آذرین که دارای دانه‌های معدنی قابل مشاهده (سنگ‌های فانریت) هستند، به‌عنوان سنگ نفوذی طبقه‌بندی می‌شوند، در حالی که سنگ‌هایی که شیشه ای یا بسیار ریزدانه (ناویدا) هستند، به‌عنوان سنگ بیرونی دسته‌بندی می‌شوند. سنگ‌های آذرین نفوذی معمولاً با استفاده از طبقه‌بندی QAPF دسته‌بندی می‌شوند که بر پایه مقدار نسبی کوارتز، فلدسپات قلیایی، پلاژیوکلازها و فلدسپاتویید است. طبقه‌بندی‌های ویژه ای برای سنگ‌های آذرین با ترکیبات غیر معمول مانند سنگ فرامافیک یا کربناتیت‌ها نیز وجود دارد. در صورت امکان، سنگ‌های آذرین بیرونی نیز بر اساس ترکیب معدنی با استفاده از طبقه‌بندی بیرونی QAPF دسته‌بندی می‌شوند. اما زمانی که تعیین ترکیب معدنی غیرعملی است، ممکن است آن‌ها را با استفاده از طبقه‌بندی تاس از نظر شیمیایی دسته‌بندی کنند. این طبقه‌بندی بر پایه مقدار کل سیلیس و اکسیدهای فلزات قلیایی و سایر معیارهای شیمیایی است.

توده‌های نفوذی یکی از دو راه تشکیل سنگ‌های آذرین به شمار می‌رود. راه دیگر تشکیل سنگ بیرونی است که بر اثر فوران آتشفشانی یا رویدادی شبیه آن پدید می‌آید. به بیان دقیق‌تر یک سنگ نفوذی به هر نوع شکل‌گیری توده نفوذی آذرین گفته می‌شود که طی آن سنگ از ماگمای سرد و سخت‌شده در پوسته سیاره شکل گرفته است. در مقابل، سنگ‌های بیرونی در بالای سطح سیاره تشکیل می‌شوند.