سامانۀ پیچیده

معنی کلمه سامانۀ پیچیده در فرهنگستان زبان و ادب

{complex system} [آینده پژوهی و آینده نگری] مجموعه ای از واحداهای پرشمار و سادۀ غیرخطی که موازی عمل می کنند و در نتیجۀ برهم کنش موضعی آنها رفتارهای نوظهور پدید می آید

جملاتی از کاربرد کلمه سامانۀ پیچیده

در زیست‌شناسی تکوینی، دگرسانش یاخته‌ای فرآروندی است که یک یاخته از یک گونه به گونه‌ای دیگر تغییر می‌کند. بیشتر یک یاخته به گونه‌ای ویژه‌یافته‌تر تغییر می‌کند. فراروند دگرسانش چندین بار در درازای تکوین یک جاندار پریاخته‌ای که از یک زیگوت (یاختۀ زاگ) ساده به یک سامانۀ پیچیده از گونه‌های بافت‌ها و یاخته‌ها تغییر می‌کند، رخ می‌دهد. دگرسانش در درازای دوران بزرگسالی همچنان ادامه پیدا می‌کند. برخی از دگرسانش ها در پاسخ به برخورد با پادگن رخ می‌دهند. دگرسانش به طرز چشمگیری باعث تغییر اندازه، شکل، پتانسیل غشا، فعالیت سوخت‌وسازی و پاسخ‌دهی به نشال‌ها (سیگنال‌ها) در یاخته می‌شود. این دگرگونی‌ها بیشتر ناشی از دیسشهای (رفورم) بسیار مهار شده در بیان ژن و موضوع مطالعه در اپی‌ژنتیک (epigenetics) استند. با چند استثنا، دگرسانش یاخته‌ای خود به تنهایی هرگز باعث دگرش در زنجیرۀ DNA نمی‌گردد؛ بنابراین، یاخته‌های گوناگون می‌توانند ویژگی‌های فیزیکی بسیار متفاوتی داشته باشند با وجودی که ژنگان یکسانی دارند.