خشبیه

معنی کلمه خشبیه در لغت نامه دهخدا

خشبیه. [ خ َ ش َ بی ی َ ] ( اِخ ) خشبیه یا سرخابیه اصحاب سرخاب طبری از فرق زیدیه اند که به کمک مختاربن ابی عبید ثقفی خروج کردند و چون سلاحی جز چوب ( خشب ) نداشتند به این اسم خوانده شده اند و بعضی گفته اند که چون ایشان چوبه داری را که زیدبن علی بر آن آویخته شد حفظ کرده بودند به این اسم خوانده شده اند. ( از خاندان نوبختی ص 255 ). در بیان الادیان راجع به به این قوم چنین آمده است : خشبیه یکی از پنج فرقه شیعه اولی باشند. برای اطلاع بیشتر درباره این قوم به مفاتیح العلوم ص 21 وبحارالانوار ج 11 ص 228 و منهاج ج 1 ص 8 رجوع شود.
خشبیه. [ خ َ ش َ بی ی َ ] ( اِخ ) قومی است از جهمیه. ( منتهی الارب ). ظاهراً این همان خشبیه است که فرقه ای از زیدیه می باشند که به کمک مختاربن ابی عبید ثقفی برخاستند و صاحب منتهی الارب آنها را به جهمیه نسبت داده است. در فرهنگ ناظم الاطباء آمده است. «قومی از تازیان ». رجوع به خشبیه سرخابیه شود.
خشبیه. [ خ َ ش َ بی ی َ ] ( اِخ ) نام کوهی است در نزدیکی مصیصه در مرز. ( از معجم البلدان یاقوت ).

معنی کلمه خشبیه در دانشنامه آزاد فارسی

خَشَبیّه
(در لغت اصحاب چوب) از فرق زیدیه، عنوانی طعنه آمیز برای پیروان سرخاب طبری. اینان پس از مختار ثقفی خروج کردند و چون سلاحی نداشتند و با گرزی چوبی، که خود آن را کافرکوب نامیده بودند، می جنگیدند به خشبیه معروف شدند. از شعارهای خشبیه «یا لثارات الحسین» بود و چون درصدد خونخواهی از امام حسین (ع) برآمدند، به حسینیّه نیز شهرت یافتند. بعداً یاران ابومسلم نیز با چنین گرزهای چوبی در خراسان خروج کردند. سرخابیه نام دیگر این فرقه است و برخی کیسانیه را نیز خشبیه نامیده اند. عنوان خشبیه به چند گروهِ دیگر از یارانِ مختار و پیروان او که از موالی کوفه بودند، نیز اطلاق می شود: گروهی که پرده دار و خدمتکار کرسیِ چوبی منسوب به علی (ع) در روزگار مختار بودند؛ جماعتی که به فرماندهی ابراهیم بن مالک اشتر نخعی (از سرداران سپاه مختار) با شمشیرهای چوبی می جنگیدند؛ دسته ای که برای رهاندن محمد حنفیّه از زندان عبدالله بن زبیر با سلاح های چوبی وارد حریم خانۀ خدا شدند؛ و گروهی دیگر از شیعیان زیدی که پس از بر دارکردن زید بن علی بن حسین (ع) چوبۀ دارش را چون زیارتگاهی حفظ کردند. اینان که بعد از مرگ زید بن علی قیام کردند می گفتند ما فقط برای امام معصوم شمشیر می کشیم و چون در این عصر امامی معصوم نیست با چوب می جنگیم.

معنی کلمه خشبیه در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] خَشَبیّه، گروهی که قائل به امامت محمد بن حَنَفیّه بودند.
در منابع مختلف، خشبیه از فرقه های شیعه به شمار آمده اند.
اقوال مختلف در اطلاق نام خشبیه
دربارۀ گروهی که این نام بر آنان اطلاق شده، نظریات مختلفی ذکر گردیده است. منصور بن معتمر ، از علمای برجستۀ قرن دوم، خشبیه را عنوانی برای دوستداران امام علی بن ابی طالب علیه السلام دانسته است. برخی خشبیه را عنوانی دیگر برای فرقه ای از زیدیه ، به نام سُرخابیه (پیروان سُرخاب طبری) شمرده اند. در روایتی نیز، خشبیه گروهی از جَهمیه خوانده شده اند. گاه نیز خشبیه را عنوانی برای یاران ابراهیم بن مالک اشتر ، از سرداران مختاربن ابی عُبَیْد ثقفی ، ذکر کرده اند که در جنگ با عبیداللّه بن زیاد شرکت داشتند، اما براساس بیش تر منابع، خشبیه از اهالی کوفه و یاران مختار و قائل به امامت محمد بن حنفیه بودند.
دلیل نام گذاری این فرقه به خشبیه
در مورد دلیل نام گذاری این فرقه به خشبیه هم نظریات متفاوتی وجود دارد.برخی نام خشبیه را برگرفته از کرسی چوبی ای دانسته اند که منتسب به حضرت علی علیه السلام بوده است و یاران مختار به دلیل تقدس ، آن را با خود حمل می کردند. پاره ای نیز گفته اند چون بیش تر اسلحه یاران مختار یا ابراهیم بن مالک از چوب (خَشَب) بود، خشبیه نامیده شده اند. همچنین، گفته شده است که بعضی از دوستداران زید بن علی چوب دار او را حفظ کردند، یا آن که چون زیدیان هنگام جنگ با چوب می جنگیدند، به خشبیه معروف شدند.
نام گذاری خشبیه بخاطر نحوه جنگیدن
...
[ویکی شیعه] خَشَبیه، گروهی از قائلان به امامت محمد بن حَنَفیه بوده اند. این گروه را از فرقه های شیعه شمرده اند. خشبیه را می توان سلف فرقه کیسانیه دانست. باورهای آنها به کیسانیه نزدیک است، مثلا به بداء، تناسخ، رجعت و... باور داشته اند. برخی، این فرقه را حسینیه نامیده اند. علت این نامگذاری سر دادن شعار، یا لثارات الحسین، در جنگ بوده است.
منصور بن معتمر، خشبیه را عنوانی برای دوستداران علی بن ابی طالب(ع) دانسته است. برخی، آن را عنوانی دیگر برای فرقه ای از زیدیه، به نام سُرخابیه (پیروان سُرخاب طبری) شمرده اند. در روایتی، خشبیه گروهی از جَهمیه خوانده شده اند. گاه نیز خشبیه را عنوانی برای یاران ابراهیم بن مالک اشتر، از سرداران مختار بن ابی عُبَید ثقفی، ذکر کرده اند که در جنگ با عبیدالله بن زیاد شرکت داشتند، اما به باور بیشتر منابع، خشبیه از اهالی کوفه و یاران مختار و قائل به امامت محمد بن حنفیه بودند.
برخی نام خشبیه را برگرفته از کرسی چوبی ای دانسته اند که منتسب به حضرت علی(ع) بوده و یاران مختار به دلیل تقدس، آن را با خود حمل می کردند.

جملاتی از کاربرد کلمه خشبیه

در علت نامگذاری این فرقه، اختلاف وجود دارد. گروهی علت نامگذاری آنان به خشبیه را حفظ چوبدار زید بن علی دانسته اند و گروه دیگر به سلاح آنان که چوب دستی بوده است را دلیل این نامگذاری بیان کرده اند. یکی دیگر از وجوه تسمیه این فرقه، ماجرای نجات محمد بن حنفیه از بین هیزم هایی که توسط بنی زبیر برای سوزاندن وی تدارک دیده شده بود، بیان شده است. این گروه برای نجات محمد حنفیه و برای حفظ حریم کعبه که بر اساس باور مسلمانان، ورود سلاح به آنجا خلاف ادب است؛ از چوب دستی ها استفاده کردند. این فرقه به جهت شعار یا لثارات الحسین، به حسینیه نیز شناخته می شوند. ابن تیمیه، علت نامگذاری این فرقه را به خشبیه، عبادت پیروان این فرقه در کنار چوبه دار زید بن علی می داند. در علت نامیده شدن این فرقه به سرخابیه، اقتباس از نام موسس و رهبر فرقه بوده است که سرخاب طبری نام داشت. لقب خشبیه، یکی از القاب جمیع یاران مختار ثقفی است.