تریستام

افسانه تریستان و ایزولت، که با عناوینی چون: تریستان و ایزولد، تریسترام و یزولت، تریستام و ایزوت و… نیز ترجمه شده است، یک داستان عاشقانه و تراژیک بسیار تأثیرگذار می‌باشد، که در منابع متعدد و مختلف با تفاوت‌ها و تغییرات بسیار، بازگو شده است. این افسانه، داستان غم‌انگیز عشق نامشروع میان تریستان (تریسترام)، شوالیهٔ کورنیش (اهل کورن‌وال) و ایزولت (ایزولد، یزئولت، یزولت و…)، شاهزاده یا شهبانوی ایرلندی را روایت می‌کند. روایات متعددی به صورت نثر و نظم از این داستان عاشقانه وجود دارد که هر کدام پایان تراژیک متفاوتی را رقم می‌زنند. این افسانه بنا به روایاتی بر داستان عاشقانه لنسلات و گوئینور نیز تأثیراتی گذاشته است. تئوری‌های متعددی در مورد منبع اصلی این افسانه وجود دارد که یکی از آنها روایت اولیهٔ این افسانه را به داستان پارسی ویس و رامین نسبت می‌دهند. این گروه محققان معتقدند که شباهت‌های این دو اثر آنقدر فراوان است که نمی‌توان منکر تأثیر پذیری افسانه تریستان و ایزولد از داستان ویس و رامین شد. و این تأثیر پذیری به احتمال فراوان از طریق روایت گویی در دوره جنگ‌های صلیبی به وجود آمده است. این اثر که تا به حال تأثیر قابل توجهی در تاریخ هنر و اندیشهٔ غرب، و ادبیات عاشقانه و رمانتیک آن داشته است، برای اولین بار در قرن دوازدهم میلادی پدید آمده است. در حالی که جزئیات داستان روایت شده توسط یک نویسنده نسبت به نویسندهٔ دیگر متفاوت به نظر می‌رسد، ساختار کلی و استخوان‌بندی اصلی داستان، همچنان یکسان باقی‌مانده است.