تربلیوس

تربلیوس پولیو در دوران دیوکلتین می‌زیست. تألیفی با عنوان تاریخ قیصران روم دارد که می‌توان اطلاعاتی را از آن، دربارهٔ حوادث اوایل عهد ساسانی استخراج نمود.

لشکرکشی‌های بسیار شاپور یکم علیه امپراتوری روم این مسئله را آشکار می‌کند که ولیعهد، اورمزد-اردشیر، فعالانه در این تحرکات نظامی شرکت داشته و پیش از بر تخت نشستن امورات حکومتی را بر عهده داشته است. بی شک شرکت موفقیت‌آمیز اورمزد-اردشیر در فتح ارمنستان و همچنین توانایی‌های نظامی او در ارتباط تنگاتنگ با نامیدن او به عنوان شاهنشاه این سرزمین بوده است و این موضوع زمانی قطعی می‌شود که شاپور یکم سومین پسر خود اورمزد-اردشیر را به عنوان ولیعهدی تعیین می‌کند. پیشاپیش دگرگونی‌های تعیین‌کننده‌ای در این منطقه انجام شده بودند. پس از پیروزی شاپور یکم بر قیصر گوردیان سوم در مسیخه در آسورستان در سال ۲۴۴ میلادی و انصراف قیصر فیلیپ عرب از تسلط بر ارمنستان، راه برای شاپور یکم باز شد تا اورمزد-اردشیر در راس حکومت تازه بنا شده قرار بگیرد. اورمزد-اردشیر تازه از سال ۲۵۲/۲۵۳ میلادی مجاز بود تا مستقلاً به عنوان وزورگ شاه ارمنیان حکومت کند. بعداً در خلال لشگرکشی شاپور یکم به سوریه و نخستین فتح انطاکیه در سال ۲۵۳ میلادی، اورمزد-اردشیر یک لشکر ویژه را فرماندهی می‌کند. این موضوع را تربلیوس پولیو در تاریخ قیصرها گواهی می‌نماید و از ولیعهد به نام اودماستس نام می‌برد. همچنین می‌توان از حملهٔ مستقل اورمزد-اردشیر به کاپادوکیه نام برد که از سال ۲۵۳ تا ۲۵۵ میلادی انجام گرفت.