معنی کلمه تاریخ هرودت در دانشنامه اسلامی
نویسنده، کتاب شش جلدی حاضر را تحت عناوین کلییو، اوترپ، تالی، ملپومن، ترپسیکور و اراتو که به معنای خداوند تاریخ، موسیقی، کمدی، تراژدی، رقص و حزین است، آورده است. مطالب کتاب بدون تبوب و فصل بندی خاصی به صورت سلسله وار ذکر شده است و مترجم کتاب تنها با ذکر شماره هایی قدری از یکنواختی آن کاسته است. نثر کتاب از لحاظ طرز بیان و شیوه انشاء از سادگی و روانی برخوردار است و همین سادگی و روانی لطفی خاص به نوشته هرودت داده که آن را از نثر پیچیده و غامض قرون بعد ممتاز کرده است.
یونان باستان یکی از کشورهای شگفت انگیز عهد باستان است که بیش از هر سرزمین دیگر برای بشر نویسنده و متفکر و فیلسوف باقی گذارده است. نویسندگان یونان باستان بیشتر درباره چگونگی تأسیس شهرهای قدیم، شکوه، جلال، کبر و غرور خانواده های بزرگ و اشراف داد سخن داده اند و کوشیده اند با استدلالی غالباً واهی و خیالی اصل و نسب کسانی را که مورد نظر بوده اند به خدایان و قهرمانان باستان برسانند. از این حیث در حقیقت این دسته از مورخان باستان پیش قدمان مکتب بیوگرافی نویس در عالم تاریخ محسوب می شوند. کتب آنان غالباً شامل مجموعه ای از حوادث و وقایع مربوط به خدایان باستان و افسانه های منسوب به آنان بود.
فرق بزرگ هرودت با این دسته از مورخان باستان در این است که او در طرح ریزی کتاب خود وسعت نظر بیشتری داشته و اگر که آن را استثناء کنیم، می توان مدعی شد که هرودت از حیث اهمیت کتاب و بزرگی هدفی که در نظر داشته و وحدت کتابی که تألیف کرده، با هیچ یک از مؤلفان قبل از زمان خود قابل قیاس نمی باشد.
مؤلف حیات بشری را شبیه یک صحنه نمایش بزرگ می دانسته که مراحل مختلف آن؛ مانند سلسله زنجیر حوادث یک داستان به هم مربوط است. او پس از وقوف به اصل وحدت تاریخ جهان در تصور این وحدت به حدی مبالغه کرده است که در نخستین فصل از کتاب خود، دو قوم یونانی و پارس را با هم روبرو و این دو قوم را به صورت دو قهرمان بزرگ تاریخ جهان معرفی می کند. تاریخ هرودت در حقیقت تاریخ نزاع و برخورد آسیا و اروپا و ستیز این دو تمدن مغایر است. وی در ضمن بیان جریان این رقابت و ستیز بزرگ بین دو تمدن آسیایی و اروپایی کوشیده است، آنچه به قول او «زیبایی ها و شگفتی های جهان از یونانیان و اهالی آسیا باقی مانده است»، در کتاب خود نقل کند.