ایلدگزیان

معنی کلمه ایلدگزیان در لغت نامه دهخدا

ایلدگزیان. [ دُ گ ُ ] ( اِخ ) رجوع به اتابکان آذربایجان و مرآت البلدان ج 1 شود.

معنی کلمه ایلدگزیان در دانشنامه آزاد فارسی

رجوع شود به:اتابکان آذربایجان (حک: ۵۳۱-۶۲۲ق)

جملاتی از کاربرد کلمه ایلدگزیان

ایلدگز پسرش، محمد جهان‌پهلوان، را به جنگ ارسلان‌ابه فرستاد، اما ارسلان‌ابه با کمک ارمن‌شاهِ خلاط، ایلدگزیان را شکست داد.
هنگامی که اتابک ایلدگز برای دفع حملات ایل ارسلان خوارزم شاه لشکر کشی کرد گرجی‌ها از اغتشاشات داخلی ایران ونبود سپاه ایلدگز استفاده کردند و بار دیگر به مناطق مسلمان‌نشین قفقاز حمله‌ور شدند. اتابک ایلد گز برای دفع فتنهٔ آنان دست به اتحاد با سایر امرای بزرگ منطقه زد و همراه ارسلان شاه عازم نخجوان شد. در بین راه امیر ارسلان شاه به دلیل بیماری از همراهی با ایلدگز بازماند. اتابک ایلد گز توانست شهرهای گرجیان را یکی پس از دیگری فتح کند و مرزهای امپراتوری سلجوقی به شهر آق رساند. پس از غارت اهالی آن دیار به نخجوان بازگشت. سرانجام اتابک ایلدگز درسال۵۷۱ ه‍.ق درگذشت. پس از مرگ ایلد گز پسر بزرگ او نصرت الدین محمد جهان پهلوان به سرعت خود را به نخجوان رساند و جانشین پدر شد از سوی دیگر ارسلان شاه برای رهایی از سلطهٔ ایلدگزیان به کمک و تشویق سایر امرا، سپاهانی دراطراف خود جمع کرد و به آذربایجان حمله کرداما در شهر زنجان به علت بیماری مهلک از ادامه حرکت بازماند و ناگزیر روابط دوستانه‌ای با اتابک پهلوان برقرارکرد در پی مرگ امیرایلدگزابن سنکا برادرزاده شمله حاکم خوزستان نیز به نهاوند حمله کرد و شهر نهاوند را تصرف و به غارت اموال مردم پرداخت سپس به عراق عرب حمله کرد. در پی این حمله خسارت‌های فروانی بر امیرنشین‌های منطقه وارد شد. امیر پهلوان به درخواست حاکمان محلی این مناطق سپاهی به مقابله مهاجمان فرستاد و ابن سنکا را شکست داد. امیر شمله نیز به اسارت نیروهای پهلوان درآمد که سراجام به دلیل جراحات و صدماتی که در جنگ دید در گذشت. ارسلان شاه در اواخر دوران حکومتش به خاطر بیماری خانه‌نشین شد و سرانجام پس از پانزده سال هفت ماه حکومت در سال ۵۷۱درسن چهل سه سالگی در گذشت
از وقایع مهم سلطنت ارسلان شاه لشکرکشی او و اتابک ایلدگز به گرجیان در سال ۵۵۷ ه‍.ق و جنگ با گیورگی سوم (۵۸۰ تا ۵۵۱) می‌باشد. حکومت ایلدگزیان در آذربایجان مصادف با مرحله جدیدی از فعالیت‌های تجدید حیات یافته شاهان گرجستان بود. [1]گرجیان در زمان گیورگی سوم از غیبت اتابکان ایلد گز در منطقه استفاده کردند و به شهرآنی حمله کردند. و بسیاری از اهالی آن منطقه را کشتند و به غارت اموال مردم پرداختند. اماگرجیان دوباره در سال ۵۵۷ ه‍.ق به مناطق مسلمان‌نشین حمله کردند و شهر دوین را تصرف کردند. و در جنگی که بین ارسلان شاه و گرجیان در نزدیکی قلعه لوکری صورت گرفت مسلمانان شکست سختی به گرجیان وارد کردند. وسرزمین‌های آنی و دوین را پس گرفتند وغنایم واسرای زیادی به دست مسلمانان افتاد وشروانشاه رامطیع خودساختند