[ویکی فقه] امام محمد باقر (علیه السلام)، پنجمین امام شیعیان است. امام محمد باقر (علیه السلام)، روز جمعه اول ماه رجب سال ۵۷ هجری قمری، در شهر مدینه، چشم به جهان گشود. در بعضی نقل ها ولادت حضرت، سوم ماه صفر سال ۵۶ نیز ذکر شده است. پدر و مادر امام باقر پدر امام باقر (علیه السلام)، امام علی بنحسین زین العابدین (علیه السلام) و مادر بزرگوارش، امّ عبداللّه فاطمه، دختر امام حسن مجتبی (علیه السلام) است. از این جهت در میان اهل بیت (علیهم السلام) او نخستین کسی است که از نظر نسب پدری و مادری، علوی و فاطمی است و لذا به «علوی من علویین وهاشمی من هاشمیین» معروف است. کنیه و القاب امام باقر کنیه آن حضرت، ابوجعفر و لقب معروفش «باقر» و یا «باقرالعلوم» به معنای شکافنده دانش ها است که از سوی رسول خدا این لقب به او داده شده است. پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) به جابر بن عبداللّه انصاری فرمود: ای جابر تو زنده می مانی تا زمانی که فرزندم را از نسل حسین به نام محمد که شکافنده علم دین است ملاقات کنی، هرگاه وی را دیدی سلام من را به او برسان. دوران امامت امام باقر ...
جملاتی از کاربرد کلمه امامت امام باقر
5 - كشاورزى امام باقر (ع ) محمدبن منكدر(يكى از دانشمندان اهل تسنن ) در عصر امامت امام باقر (ع ) بود، بهدوستانش مى گفت : باور نمى كردم كه على بن حسين (امام سجاد عليه السلام ) از خودفرزندى به يادگار بگذارد كه در فضل و دانش مانند خودش باشد، تا اينكه روزىپسرش محمد بن على (امام باقر عليه السلام ) را ديدم ، مى خواستم او را موعظه كنم ، اومرا موعظه كرد.
5 - روايات بسيارى از اميرمؤ منان و امام حسن و امام حسين و امام سجّاد (عليهم السلام )نقل شده است كه به امامت امام باقر (عليه السلام ) بعد از پدرش صراحت دارد.
زیدی‌ها برخلاف اسماعیلی‌ها و دوازده‌امامی‌ها، پس از امام سجاد (امام چهارم)، به امامت امام باقر (امام پنجم) معتقد نیستند و برادر کوچکتر ایشان، یعنی زید بن علی را امام بعدی خود می‌دانند. پس از امام جعفر صادق (امام ششم)، دوازده‌امامی‌ها، امام موسی کاظم (امام هفتم دوازده‌امامی‌ها) را امام بعدی خود می‌دانند، در حالی که اسماعیلی‌های فاطمی، برادر بزرگ‌ترش اسماعیل بن جعفر (امام ششم نزاری‌ها و مستعلی‌ها)را امام بعدی خود می‌دانند و سپس پس از او، پسرش محمد بن اسماعیل (امام هفتم نزاری‌ها و مستعلی‌ها) را به عنوان امام قبول دارند. اسماعیلی‌های هفت‌امامی نیز اسماعیل بن جعفر یا پسرش محمد بن اسماعیل را آخرین امام و مهدی غائب خود می‌دانند.
مدّت امامت امام باقر (عليه السلام ) و عهده دارى و خلافت آن حضرت بر شؤ ون مردم بعداز پدرش نوزده سال ادامه يافت .
امّا اكثر اين روايات دلالت دارد كه وى مورد مدح و ثناء است و او مدعى امامت براى خويشنبود، و به امامت امام باقر و امام صادق (عليهماالسلام ) اعتراف داشت و همانا، قيام او بهخاطر خونخواهى حسين (عليه السلام ) و امر به معروف و نهى از منكر بود.
محمدبن منكدر(يكى از دانشمندان اهل تسنن ) در عصر امامت امام باقر (ع ) بود، بهدوستانش مى گفت : باور نمى كردم كه على بن حسين (امام سجاد عليه السلام ) از خودفرزندى به يادگار بگذارد كه در فضل و دانش مانند خودش باشد، تا اينكه روزىپسرش محمد بن على (امام باقر عليه السلام ) را ديدم ، مى خواستم او را موعظه كنم ، اومرا موعظه كرد.
در اواخر حكومت امويان و اوايل حكومت عباسيان كه بخشى از زمان امامت امام باقر عليهالسلام و امام صادق عليه السلام ، را شامل مى شود، بهدليل ضعف اين دو حكومت ، فشار بر امامان و شيعيان آنها كمتر شد و در همين فرصت اندكبود كه آن دو بزرگوار، معارف و احكام شيعه را كه در واقع ريشه در تعليمات قرآن وسنت نبوى داشت ترويج و تبليغ كردند. پس از قدرت يافتن عباسيان فشار بر شيعه ازسر گرفته شد، گرچه در زمان برخى از حاكمان عباسى چون امين و ماءمون شيعه ازآزادى بيشترى برخوردار بودند. اندكى پس از غيبت كبرى ، يعنى ازاوايل قرن چهارم ، تا اواخر قرن پنجم كه خاندانآل بويه (خاندان آل بويه ) در دستگاه عباسى نفوذ كردند و از مناصب مهم حكومتى بهرهمند شدند، شيعه در بيان عقايد و آراى خويش آزادىعمل داشت .
2 - علامه مجلسى مى گويد: (( و كان قائلا بامامة الباقر و الصادق (عليهماالسلام))) او به امامت امام باقر و امام صادق (عليهماالسلام ) معتقد بود.(774)