افترى

معنی کلمه افترى در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
فری (۶۱ بار)
«اِفْتَری» از مادّه «فَرْی» (بر وزن فرد) در اصل به معنای قطع کردن است و از آنجا که اگر بخشی از چیز سالمی را قطع کنند، فاسد و خراب می شود، در معنای هر کار خلاف و از جمله شرک، دروغ و تهمت استعمال می شود.
. فری در اصل به معنی قطع و شکافتن است در اقرب آمده: «فَرَی الشَّیْ‏ءَ فَرْیاً: قَطَعَهُ وَ شَقَّهُ» بعد گوید خواه به جهت افساد باشد مثل بریدن و شکافتن درنده و خواه برای اصلاح باشد مثل قطع چرم به وسیله خیاط. راغب گوید: فری قطع برای دوختن و اصلاح و افراء قطع برای افساد است همچنین است قول طبرسی ذیل آیه 48 نساء فیومی در مصباح گفته: «فَرَیْتُ الْجِلْدَ: قَطَعْتُهُ لِلْاِصْلاحِ». افتراء: به معنی جعل دروغ و چیزی از خود درآوردن است مثل . کیست ظالمتر از آنکه بر خدا دروغ ببندد. و مثل . بلکه می‏گویند قرآن را ساخته است بگو یک سوره به مانند آن بیاورید. در آیه . طبرسی «اِثْماً» را مفعول مطلق و «اِفْتَری» را به معنی اثم گرفته یعنی: حقا که گناه کرده گناه بزرگی. و شاید مفعول فعل محذوف باشد یعنی «اِفْتَری و اثم اثماً عظیماً». مُفْتَری: (به صیغه مفعول) ساخته شده. . گفتند: این نیست مگر سحر ساخته. مفتر (به صیغه مفعول) جعل کننده دروغ . گفتند تو فقط دروغگوئی. فریّ: ساخته. نو درآورده . چون مریم عیسی «علیه‏السلام» را در آغوش خویش به میان مردم آورد گفتند: ای مریم چیز نوظهوری آوردی زائیدن بدون شوهر؟!! آن را در آیه عظیم، قبیح و غیره گفته‏اند ولی آنچه ما اختیار کردیم با معنای اولی مناسب است.

جملاتی از کاربرد کلمه افترى

در شاءن نزولى كه در آغاز آيات گذشته بيان كرديم گفته شد كه بعد ازنزول آيه مودت جمعى از منافقان و يا افراد ضعيف الايمان گفتند: اين سخنى است كه محمدبر خدا افترا بسته ، مى خواهد ما را بعد از خود در برابر خويشاوندانش خوار كند، آيه اميقولون افترى على الله كذبا نازل شد و به آنها پاسخ گفت ، هنگامى كه ازنزول آيه با خبر شدند گروهى پشيمان گشتند، گريه كردند و ناراحت بودند، آيه وهو الذى يقبل التوبه ... نازل شد و به آنها بشارت داد كه اگر توبه خالص كنند خدالغزش آنها را مى بخشد.

در الدر المنثور در ذيل جمله (و من اظلم ممن افترى ...) از مستدرك حاكم ازشرحبيل بن سعد روايت كرده كه گفت : اين آيه در باره عبدالله بن ابى سرحنازل شده ، و اين عبدالله بعد از آنكه رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) درسال فتح وارد مكه شد به عثمان برادر رضاعيش پناهنده شد، و عثمان او را درمنزل خود پنهان نمود تا زمانيكه رسول خدا (صلى الله عليه وآله ) همه اهل مكه را امان داد او نيز از آنجناب امان خواسته از نهان گاه خود بيرون شد.

5 كسى كه در برابر حقّ بايستد، هلاك مى شود.(589) (و قد خاب من افترى )
معجم الحديث ، ج 7 كلمة (زيد) ص 350 - تاءليف آية اللّه حاج سيد ابوالقاسم خوئىمدظله . )) 797- (( الخبر: مارواه (الكشى ) فى ترجمة ابى جعفرالاحول محمّد بن النعمان عن حمدويه ، قال : و ذكر (اى حمدويه ) ان مؤ من الطاققيل له : ما الذى جرى بينك و بين زيد بن على فى محضر ابى عبداللّه (عليه السلام )؟قال : قال زيد بن على : يا محمّد بن على ، بلغنى انك تزعم ان فىآل محمّد (صلى اللّه عليه و آله ) اماما مفترض الطاعة ؟قال : قلت نعم ، و كان ابوك على بن الحسين احدهم ،فقال : و كيف و قد كان يؤ تى بلقمة و هى حارة فيبردها بيده ، ثم يلقمنيها، افترى انهكان يشفق على من حر اللقمة ، و لا يشفق على من حر النار؟قال : قلت له : كره ان يخبرك فتكفر فلا تكون له فيك الشفاعة و لا للّه فيك المشيئة .
آيات (21) تا (24) : و من اءظلم ممن افترى على الله كذبا ...
340) و من يشرك بالله فقد افترى اثما عظيما. سوره نساء آيا 48

عـلاوه بر اينكه خداى تعالى خودش در آيه بعد متعرض اين تهمت شده ، و از آن جواب داده و دفـع كـرده اسـت ، و فـرمـوده : (ام يقولون افترى على اللّه كذبا فان يشا اللّه يختمعلى قلبك ) كه بيانش خواهد آمد - ان شاء اللّه تعالى .

1- افترا بر خداوند، بزرگ ترين ظلم هاست . نويسندگان و گويندگان مذهبى ، مراقب گفتار و نوشتار خود باشند. (و من اظلم ممن افترى على اللّه )

و هدفش اين است كه ما را بعد از خود در برابر خويشاوندانشذليل كند آيه بعد نازل شد ام يقولون افترى على الله كذبا، و به آنها پاسخ گفت ،پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) به سراغ آنان فرستاد و آيه را بر آنها تلاوتكرد، گروهى پشيمان شدند و گريه كردند و سخت ناراحت گشتند آيه سومنازل گرديد: و هو الذى يقبل التوبة عن عباده .
و ديوانگى آنان مى گرفتند و مى گفتند: افترى على الله كذبا ام به جنة .