اطاعت از محمد

نیکلای ساینای، در دفاع از نظریه سنتی جمع‌آوری قرآن، می‌گوید قرآن دستور به اطاعت از محمد می‌دهد، اما دستورش به دورهٔ پس از مرگ او تعمیم نیافته، درحالی که خلفا می‌توانستند از آن استفاده کنند. فرد دانر معتقد است قرآن باید تا قبل از فتنهٔ اول نهایی شده باشد، چراکه در آن زمان پریشی دیده نمی‌شود: برخلاف احادیث که پیشگویی‌های زیادی را به محمد نسبت داده‌اند، در قرآن پیشگویی وجود ندارد. استفن شومیکر در پاسخ به دانر می‌گوید با این استدلال، قرآن می‌توانسته حتی قبل از محمد نیز وجود داشته باشد، چراکه محمد هم شخصاً نقش زیادی در قرآن ندارد.

شیعیانِ دوازده امامی، با این وجود، مختار را برای ایجادِ انشقاق بین شیعیان، مورد انتقاد قرار می‌دهند؛ زیرا او بود که اولین بار شیعیان را به اطاعت از محمد حنفیه فراخوانْد و بدین ترتیب آنها را از علی بن حسین دور کرد؛ و این اولین انشقاق در تاریخِ تشیع است. به‌گفتهٔ ویلفرد مادلونگ در این دوره به مدت یک نسل، رهبریِ شیعیان، در خارج از دایرهٔ فرزندانِ فاطمه زهرا بود. علی بن حسین نیز از فعالیت‌های شیعه دوری گزیده بود و پیروانِ چشم‌گیری به‌سوی خود جذب نکرد. از دیدگاهِ اسماعیلیه، حسین بن علی، محمد حنفیه را به‌منظورِ پوششی برای حفظِ هویتِ پسرش، زین‌العابدین -به‌منزلهٔ امامِ واقعی- برگزیده بود. از این دیدگاه، محمد بن حنفیه، یک امام موقّتی — و مُسْتَوْدَع به معنای امانت‌دار — بود، درحالی‌که زین‌العابدین یک امام دائمی و مُستَقَرّ بود. پیروانِ محمد حنفیه در تاریخ تشیع به کِیْسانیّه معروف شدند.